Heb jij een favoriete dino-speelfilm? Grote kans dat de dino’s er levensecht uitzien en de meest fantastische kleuren hebben. Maar hoe weten we hoe dino’s eruit zagen? Tijdens opgravingen vinden onderzoekers alleen botten. Ydnas Louisa is vrijwilliger bij het Dinolab van Naturalis. Hij bracht Triceratops, de driehoornige planteneter, met een 3D-animatie tot leven.
Bij een opgraving in Wyoming (Verenigde Staten) vond het Dinoteam van Naturalis botten van minstens zes triceratopsen. De versteende botten lagen kriskras door elkaar. Het opgraven, schoonmaken en repareren van de fossiele botten was veel werk. Helaas misten er botten, die moesten worden bijgemaakt met een 3D-printer. Het was een hele puzzel om van de botten skeletten te bouwen.
Ydnas Louisa ging nog een stap verder. Voor zijn studie Game Design maakte hij een 3D-animatie van Triceratops. Hij zocht uit hoe Triceratops er met spieren en huid uitzag. Zo ging hij te werk:
"Om de grootte van het lichaam te bepalen heb ik gebruikgemaakt van de afmeting van een triceratops-skelet uit Naturalis. Spieren op de botten van dieren geven vorm aan het lichaam. Voor Triceratops heb ik tekeningen van spieren van een andere expert gebruikt. Om te weten waar de spieren aan de botten vastzaten en hoe dik ze waren, kijken onderzoekers naar de vorm van de botten en naar randjes op de botten waar spieren en pezen aan vastgehecht zaten. ”
Toen Ydnas de vorm van Triceratops bepaald had, kon hij beginnen met de volgende stap: het aanbrengen van de huid. Soms is door afdrukken bekend hoe de dinohuid eruit zag. In het geval van Triceratops hadden onderzoekers heel veel geluk! In 2002 vonden onderzoekers in Amerika geen afdrukken, maar stukken versteende huid van Triceratops. Die kon Ydnas gebruiken bij het tekenen van de huid.
De versteende resten laten zien dat een deel van de huid van Triceratops was bedekt met grote, veelhoekige schubben. Onderzoekers denken dat die zelfs van een afstandje goed zichtbaar waren. Zoals je kunt zien, zijn niet alle schubben even groot en verschillen ze in vorm.
Een deel van de schubben heeft een uitstulping in het midden, net een mini-vulkaantje. Waarvoor die uitstulpingen waren, is nog niet bekend.
Sommige kunstenaars tekenen borstelharen op de plek van de uitstulpingen. Bij een andere dinosoort, Psittacosaurus, zijn gefossiliseerde borstelharen gevonden op de staart. Toch denken onderzoekers niet dat de uitstulpingen van borstelharen zijn. Ze vonden namelijk bij geen enkele andere gehoornde dino zulke haren. Kleine kans dus dat de staart van Triceratops een harig hapje was voor zijn aartsvijand T. rex. De Triceratops van Ydnas kreeg dus geen borstelharen.
Ydnas wist nu de vorm van Triceratops en de structuur van zijn huid. Er restte hem nog één vraag: welke kleur had Triceratops? Ydnas vertelt:
“Bij Psittacosaurus is een bijzonder goed gefossiliseerde huid gevonden. Onderzoekers onderzochten deze huid met lasers en herkenden onderdelen van cellen met pigment. De verdeling van pigment wees op een donkere bovenkant en een lichtere onderkant van het dier. Ik koos er dus voor om Triceratops een bruine kleur met een lichte onderbuik te geven.”
Ydnas gaat verder: “De rode kleur op het nekschild heb ik gekozen met het idee dat het schild werd gebruikt om op te vallen en te ‘communiceren’. Triceratopsen gebruikten dit waarschijnlijk om indruk te maken op elkaar. Rood valt op en de bloedvaten lopen direct door het nekschild, dus het lijkt me niet gek als een triceratops kon blozen.”
Het zou dus goed kunnen dat het nekschild van Triceratops felle kleuren had. Beetje bij beetje leren we meer over het leven van deze mysterieuze dieren, maar er zullen altijd stukjes bewijsmateriaal ontbreken. Nog genoeg ruimte dus voor je eigen fantasie, en voor de fantasie van makers van dino-speelfilms.
