Toen cowboy Edmund Wilson in 1888 zijn kudde vee langs een rots dreef, kreeg hij de schrik van zijn leven. Uit de rotswand stak een enorme schedel met hoorns zo lang als cowboylaarzen. Wilson was de eerste die een complete schedel van een Triceratops vond. In 2013 had ook Naturalis geluk: het expeditieteam vond in Wyoming (VS) de fossielen van wel zes triceratopsen. Wat was Triceratops voor een dinosaurus?
Het Wyoming van nu, de vindplaats van de triceratopsen, is een gebied met hoge bergen, uitgestrekte vlaktes, wilde paarden en hete geisers. In de tijd van Triceratops zag dit gebied er totaal anders uit. De bodem was rood, er liepen riviertjes, en in het warme en vochtige klimaat groeiden coniferen, vijgen, varens en magnolia’s. Dit was het leefgebied waar T. rex, Edmontosaurus, Hadrosaurus, maar ook Triceratops rondliepen.
Een triceratopsbaby was zo groot als een chihuahua, maar een volwassen Triceratops zag je niet zomaar over het hoofd. Die was zo groot als een olifant en zo lang als een patatkraam. Zijn naam verklapt hoe hij eruitzag: ‘Tri’ betekent ‘drie’, ‘keras’ betekent ‘hoorn’ en ‘ops’ betekent ‘gezicht’. Triceratops had drie hoorns die er gevaarlijk uitzagen. Twee boven zijn ogen en nog een kleintje voor op zijn neus. Achter op zijn hoofd had hij een grote kraag van bot. De complete naam van de soort die Naturalis heeft opgegraven, is Triceratops horridus. ‘Horridus’ betekent ‘schrikwekkend’ of ‘angstaanjagend’, maar was hij dat ook?
Eén van de uitdagingen voor Triceratops was om niet in de maag van T. rex te eindigen. Maar de kans is klein dat hij, zoals in films, met zijn hoorns recht op T. rex afstormde. Voor een frontale botsing waren de hoorns niet stevig genoeg. De hoorns waren wel geschikt om mee te dreigen, of om een potje te worstelen met andere triceratopsen. De kam van Triceratops was in ieder geval geen serieus vechtmateriaal. Voor T. rex met zijn monsterlijke gebit was dat niet meer dan een stukje kroepoek. De kam kwam wel goed van pas om indruk te maken op het andere geslacht.
En dan zijn tanden! Triceratops was op en top planteneter. Een volwassen dier woog tot wel 6.000 kilo en moest dus elke dag bergen groenvoer eten. Zijn bek had de vorm van een papegaaiensnavel. Daarmee rukte hij hele bosjes uit de grond. In zijn bek knipten rijen scherpe tanden als snoeischaren de planten in stukken. En dat is niet het enige interessante aan de tanden van Triceratops. Het glazuur op de tanden van Triceratops onthult wat het dier de laatste maanden van zijn leven heeft gegeten. Onderzoeker Jimmy de Rooij vertelt: “Als een Triceratops bepaalde planten eet of water drinkt, komt een deel van de bestanddelen daarvan in het tandglazuur terecht”.
Tussen 2013 en 2019 groef het expeditieteam in totaal maar liefst zes triceratopsskeletten op: één los exemplaar en vijf dieren op een hoop. Jimmy onderzocht de tanden en hij ontdekte dat de groep van vijf de laatste periode voor hun dood hetzelfde at, en dat zou zomaar kunnen betekenen dat triceratopsen in kuddes leefden! We weten niet zeker of de triceratopsen ook echt familie van elkaar waren. Jimmy: “Dan zou je DNA moeten hebben en dat vind je nooit meer terug in deze fossielen”. Verder is het bijzonder dat er zoveel botten bij elkaar lagen, wel 1200 (stukken van) botten. Naturalis zette deze skeletten in elkaar, en daardoor kun ook jij oog in oog staan met deze indrukwekkende driehoorngezichten.
