Het leven achter het schelpje dat je zelf vindt

Tom van den Top, 16 maart 2022

Je zal vast wel eens op het strand schelpjes hebben gevonden. Wat weet jij al over schelpen? Vijf vragen over schelpen beantwoord.

Onderdeel van:

1. Wat is een schelp?

Onderzoeker Frank Wesselingh legt uit: “In de schelpen op het strand leefden ooit weekdiertjes. Dat zijn zachte dieren zonder botten, zoals slakken. Veel weekdieren dragen een schelp of huisje om hun zachte lijfje te beschermen, maar niet allemaal. Naaktslakken hebben bijvoorbeeld geen schelp en sommige inktvissen hebben een schelp aan de binnenkant van hun lichaam. Schelpen zijn eigenlijk dus het skelet van de weekdieren, gemaakt van kalk en een paar andere mineralen.”

Onderzoeker Frank Wesselingh (links) en schelpenfanaat Anthonie van Peursen (rechts) laten hun schelpen zien.
Onderzoeker Frank Wesselingh (links) en schelpenfanaat Anthonie van Peursen (rechts) laten hun schelpen zien.
Naturalis Biodiversity Center | Licentie: CC BY-NC-ND 4.0

2. Welke soorten schelpen bestaan er?

Onderzoeker en schelpenfanaat Anthonie van Peursen vertelt: “Er zijn drie schelpsoorten die je vaak op het Nederlandse strand vindt: rugschilden van inktvissen, slakkenhuizen waarin een slakje leeft, en tweekleppigen waarbij een weekdier tussen twee kleppen verborgen zit. Dit betekent niet dat er ook maar drie soorten weekdieren zijn. Sterker nog, er zijn zelfs ongeveer 150.000 verschillende soorten weekdieren bekend. De meeste van deze weekdieren hebben wel een van deze soorten schelpen om zich heen. Het weekdier gebruikt de schelp om zichzelf te beschermen.



 

Verschillende soorten schelpen
iStock I Green_Leaf I Getty Images | Licentie: RF Getty Images

Herken je de schelpen op deze foto? Zijn het rugschilden, slakkenhuizen of tweekleppigen?

3. Zijn alle schelpen fossiel?

Frank: “Niet allemaal. Fossielen zijn resten van dieren of planten die in de bodem liggen waar zuurstof niet bijkomt. Hierdoor blijven de resten heel en kan het lang bewaard blijven. Het is niet altijd makkelijk om te zien wanneer een schelp een fossiel is en wanneer niet. Vaak werkt het als je de schelp tegen het licht houdt. Als er licht door de schelp komt, is het geen fossiel. Op het strand vind je zowel normale schelpen als fossielen schelpen. Veruit de meeste schelpen bij de Nederlandse kust zijn aangespoeld nadat ze jarenlang in de Noordzee hebben gelegen. Deze schelpen zijn soms zelfs miljoenen jaren oud.”



 

Fossiel Schelp Pectinidae
iStock l hsvrs l Getty Images | Licentie: RF Getty Images
Deze schelp is een fossiel geworden.
De doopvontschelp is de grootste tweekleppige schelp ter wereld.
iStock I treetstreet I Getty Images | Licentie: RF Getty Images
De doopvontschelp is de grootste tweekleppige schelp ter wereld.

4. Hoe groot kunnen schelpen worden?

Anthonie: “De kleinste schelpen zijn ongeveer een halve millimeter. Dit is ongeveer zo groot als het puntje op de letter i, maar ze worden ook veel groter dan dit. Zo is er ooit een oester van bijna 40 centimeter gevonden. Veruit de grootste schelpen zijn doopvontschelpen. Dit tweekleppige weekdier kan wel 1,5 meter lang worden en 250 kilo wegen. Dit is bijna even zwaar als het gewicht van drie volwassen mannen bij elkaar. De meeste schelpen die je op het strand vindt zijn een stuk kleiner dan de doopvontschelp waardoor je er makkelijk een aantal in je tas kunt verzamelen.”



 

5. Hoe oud zijn de schelpen op het strand?

Anthonie: “Er zijn grote verschillen in leeftijd van schelpen. Sommige weekdieren worden maar een jaar oud terwijl anderen juist heel oud kunnen worden. Een heel bijzonder dier is de noordkromp. Dit weekdier kan namelijk wel 400 jaar oud worden. Dit is onderzocht door de schelp door te zagen en de parelmoerlaagjes te tellen. Deze laagjes lijken een beetje op de groeiringen van bomen.



 

De noordkromp is een van de oudste dieren ter wereld. Hoeveel zou deze schelp wel niet meegemaakt hebben?
Naturalis I Hans Hillewaert | Licentie: CC BY-NC-ND 4.0
De noordkromp is een van de oudste dieren ter wereld. Hoeveel zou deze schelp wel niet meegemaakt hebben?

Ook interessant