Wat was er eerder: de ratel of het ratelen?

Fabiƫn Bruine de Bruin, 25 juli 2017

Stel je voor, je bent op vakantie in Amerika, Texas. Het is warm en je speurt in het struikgewas naar je frisbee. Je vrienden roepen ongeduldig. Plotseling hoor je een raar geluid, onheilspellend ratelen...

Zuinig op het gif

De ratelslang ratelt zodat hij niet hoeft aan te vallen. Hij kijkt je doordringend aan, zijn lijf richt zich kronkelend op, zijn ratel steekt omhoog en beweegt razendsnel. Als hij goed genoeg dreigt, slaat zijn vijand op de vlucht. Wanneer dat niet lukt, kan hij nog altijd zijn giftanden gebruiken. Dat doet hij liever niet, want het gif gebruikt hij om prooien te doden. Schudde de voorouder van de ratelslang ook heel hard met zijn staart, zonder ratel? Of had hij al wel een ratel, maar deed hij er iets anders mee?

Wat was er eerder: de ratel of het ratelen?

Het ontstaan van de ratel

Om die vraag te beantwoorden bekijken we de ratel van dichtbij. Kijk eens hoe de ratel eruit ziet. Bizar toch? De ratel bestaat uit grote schubben, die dubbele schijfjes op elkaar vormen. De meeste dieren maken geluid met hun mond, maar de ratelslang met zijn staart. Kan jij geluid maken, niet met je mond, maar met een ander lichaamsdeel?

(c) Naturalis I Licentie: CC BY-NC-SA-4.0
Ratelende ratelslang

Alle 39 soorten ratelslangen hebben een ratel, maar veel meer dieren schudden hun staart als waarschuwing. Misschien ken je er een paar? Bijna alle slangen trillen met hun staart; giftige en niet-giftige, maar de echte ratelslangen ratelen het snelst en het luidst. Er zijn maar een paar slangen die hun staart helemaal stil houden bij het dreigen. Wetenschappers aan de universiteit van Noord Carolina (Amerika) hebben een stamboom gemaakt van bijna alle slangen en het trillen daarin gezet. Het bleek dat er bijna 100% kans is dat de voorouders ook hun staart trilden. Dus ratelen (trillen) was er al voor de ratel!

De eerste ratel

Hoe zag de eerste ratel er uit? Was er ooit toevallig een slang met losse schubben? Het is heel belangrijk voor slangen om goed te ratelen. Als ze niet goed kunnen dreigen worden ze eerder gedood door een vijand. Elke slang heeft net iets dunnere of dikkere schubben op de staartpunt. De slangen met de dikste schubben ratelden het beste en hebben het overleefd. Hun jongen hadden ook dikke schubben. Hun kleinkinderen misschien wel nog dikkere en hun achterkleinkinderen nog dikkere. Uiteindelijk ontstond er een ratel. Als ze dus niet al met hun staart trilden was er nooit een ratel ontstaan!