Misschien heb je wel eens gehoord van het uitsterven van de dinosaurussen. Door een grote meteorietinslag zo’n 66 miljoen jaar geleden, stierf in één klap driekwart van alle diersoorten op aarde uit. Dat was een flinke dreun voor het leven op aarde. Maar zo’n 185 miljoen jaar eerder, aan het einde van het Perm, was er een ramp waarbij het uitsterven van de dinosaurussen nog lijkt mee te vallen. Deze wordt de Permuitsterving genoemd, waarbij wel 95% van alle soorten het loodje legde. Wat gebeurde er?
Het Perm, dat duurde van zo’n 299 tot 251 miljoen jaar geleden, was een warme tijd. Er waren veel woestijnen. Er groeiden planten zoals paardenstaarten en zaadvarens. Insecten vlogen door de lucht, en op de grond liepen grote viervoeters. Maar het Perm kende een gruwelijk einde.
Wetenschappers weten nog niet precies waarom er 251 miljoen jaar geleden zoveel soorten uitstierven. Een duidelijk bewijs ontbreekt nog. Er is bijvoorbeeld geen krater gevonden van een meteorietinslag, zoals bij het uitsterven van de dinosaurussen. Toch hebben wetenschappers wel ideeën over hoe de ramp plaats heeft kunnen vinden. Daarbij wijzen veel vingers naar de aarde zelf: naar vulkanen.
In Rusland is er een gebied van vulkanisch gesteente ontdekt dat minstens zes keer zo groot is als Nederland. Dit wordt de Siberische Trappen genoemd. Wetenschappers denken dat dit overblijfselen zijn van een vulkanisch gebied dat 251 miljoen jaar geleden actief was. Zo’n groot vulkanisch gebied kan een enorme invloed hebben op het wereldwijde klimaat. Dat is misschien de reden dat zoveel soorten uitstierven.
Sommige wetenschappers denken dat de vulkanen zo veel koolstofdioxide (CO2) uitstootten, dat het klimaat opwarmde. Misschien met zelfs 6 graden Celsius wereldwijd! Andere denken dat de vulkanen vooral veel zwavel produceerden. Zwavel is een stofje dat de lucht juist afkoelt. Als er te veel zwavel in de lucht zit, dan wordt het wereldwijd veel kouder. Daarnaast is zwavel ook giftig, en zorgt het voor zure regen die planten beschadigt. Misschien werd er zowel koolstofdioxide als zwavel uitgestoot, waardoor het eerst extreem koud en daarna extreem heet was. We weten het nog niet zeker.
Wat we wel weten, is dat de omstandigheden op aarde levensbedreigend waren. Veel diergroepen die wel honderden miljoenen jaren succesvol waren, stierven uit bij de ramp. Waterdieren als trilobieten en zeeschorpioenen verdwenen voorgoed. Andere groepen kropen door het oog van de naald. Van de stekelhuidigen, waar de zeesterren en zee-egels bijhoren, stierf zo’n 98% uit!
Ook op het land waren er grote verliezen. Veel soorten planten en insecten hebben de ramp niet overleefd. Bij de synapsiden, vroege verwanten van zoogdieren, bleef maar een klein deel van de soorten over. Als deze paar soorten het niet hadden overleefd, waren wij er ook niet geweest!
Toen de ramp voorbij was, bleef er een leeg landschap over. De soorten die de ramp overleefden, hadden nu veel ruimte om zich te ontwikkelen. Eén van de groepen die hier gebruik van maakten waren de reptielen. In de paar miljoen jaar na de ramp verspreidden zij zich over het land, in de zee en zelfs in de lucht. Kort daarna zetten de eerste dinosauriërs hun poten in het zand. Daarmee luidt de Permuitsterving het begin van een nieuw tijdperk in: de Dinotijd.
