Esther Dondorp

collectiebeheerder van reptielen, amfibieën en vissen
Tamara Griffioen, 19 november 2021

In de collectie van Naturalis staan lades vol potten met slangen, kikkers en vissen. Esther Dondorp beheert deze dieren, want zij is de collectiebeheerder van de reptielen, amfibieën en de vissen. “De vissen kreeg ik er een half jaar geleden bij. Dus ik heb nu een heel grote collectie!” 

Wat voor werk doe je precies?

“Ik ben collectiebeheerder. Mijn werk bestaat uit heel veel verschillende taken. Ik help onderzoekers die met de collectie willen werken. Een belangrijk deel van mijn werk is het verzorgen van alle dieren in de collectie. De meeste zitten in een pot met alcohol. Alcohol verdampt heel snel, dus ik hou in de gaten of er nog genoeg alcohol in de pot zit of dat we de dieren moeten ompotten.”

Naturalis | Licentie: CC BY-NC-ND 4.0
Esther Dondorp met boomkikkers op sterk water.
Naturalis I Esther Dondorp | Licentie: CC BY-NC-ND 4.0
Een groot deel van de collectie bestaat uit potten met alcohol.

Ompotten? Wat is dat?

“Zelfs als er een deksel op een pot zit, kan er alcohol verdampen. Alcohol is een heel vervelend goedje dat ook rubber en de deksels aantast. In de 200 jaar dat de collectie bestaat is er elke keer weer opnieuw bedacht wat de beste manier is om een pot dicht te maken. Er zijn daardoor wel 1200 verschillende manieren om een pot dicht te maken! Sommige werken goed, maar soms ontsnapt de alcohol toch na verloop van tijd en dan moeten de dieren in een nieuwe pot.”

Hoe zijn de oudste potten dan afgesloten?

“Vroeger werd iedere pot speciaal op maat geblazen voor het dier dat erin moest passen. Sommige dieren zijn heel lang en dun. De glazen potten passen perfect bij het dier. Dat is heel mooi en ruimtebesparend. Er passen veel meer op maat gemaakte potten op een plank dan moderne potten. De pot werd afgesloten met een dun stukje leisteen en daaromheen werd een varkensblaas getrokken. Die knoopten ze dicht met een touwtje en dan zorgde een laagje wax ervoor dat de alcohol niet kan ontsnappen. Het mooie is dat die afdichting eigenlijk het beste werkt. In die potten zit de alcohol soms al 200 jaar.“

Naturalis I Esther Dondorp | Licentie: CC BY-NC-ND 4.0
Een slang in een handgeblazen pot die is afgesloten met een varkensblaas.
Naturalis I Esther Dondorp | Licentie: CC BY-NC-ND 4.0
Overzichtelijk: alle slangen staan bij de slangen.

Hoe vind je een dier terug in de collectie?

“Heel makkelijk! Alles staat geordend. Alle amfibieën, reptielen en vissen staan bij elkaar. De dieren zijn ook op soort gesorteerd. Je hebt krokodillen, schildpadden, slangen, hagedissen. Dat staat allemaal achter elkaar. En dan staan alle potten ook nog eens van groot naar klein. Zo houd ik het overzicht.”

Heb je een favoriet dier of object in de collectie?

Ja, de pipa pipa. Dat is een Surinaamse pad. Het leuke aan de pipa pipa die wij hebben is dat hij al heel oud is, meer dan 300 jaar. Hij komt uit de verzameling van Theodoor Gerard van Lidth de Jeude (1788-1863). Hij was professor in Utrecht en had een verzameling van allemaal dingen uit de natuur. Bij de pipa pipa groeien de kleintjes in de rug van de moeder. Het is echt heel bijzonder dat deze pad zo goed bewaard is gebleven. Als je op de foto kijkt, dan zie je de kikkervisjes in de rug. Het is een mooi voorbeeld van hoe oud en toch ook hoe mooi de collectie is.”

Naturalis | Licentie: CC0 1.0
Bij de Surinaamse pad Pipa pipa groeien de kikkervisjes op de rug van de moeder.

Wat vind je het leukste aan het werk?

"Ik vind de variatie erg leuk. Elke dag is anders. Soms kan ik zelf bijna niet bijbenen wat ik allemaal aan het doen ben. En het werken met die objecten en de verhalen ontdekken die erachter schuilen; daar kun je eeuwig mee doorgaan natuurlijk."