Reuzenduizendpoot

Lucas Knitel, 3 augustus 2017

Wie de naam ‘duizendpoot’ bedacht, hield van overdrijven, want geen enkele duizendpoot komt zelfs maar in de buurt van duizend poten. Wel bestaan er duizenden soorten. Die hebben allemaal een afgeplat lijf, opgebouwd uit lichaamsdelen die los van elkaar kunnen bewegen, zogenoemde segmenten. Aan elk segment zit links en rechts één poot vast. Probeer de poten van het exemplaar op de foto maar eens te tellen. Een van de soorten is de reuzenduizendpoot met de mooie Latijnse naam Scolopendra subspinipes. Die is met zijn 20 centimeter niet alleen groot, hij is ook flink giftig en heel agressief. Gelukkig moet je voor zulke grote duizendpoten naar de tropen.

Onderdeel van:

Wetenschappelijke naam

Scolopendra subspinipes

Verspreiding

Tropische gebieden van Azië, Amerika en Oceanië

Grootte

Tot ca. 20 centimeter

Puntige pootjes

Scolopendra subspinipes is giftig, dat is niet uitzonderlijk. Nagenoeg alle duizendpoten zijn giftig. Dat gif hebben ze hard nodig, want duizendpoten zijn echte jagers. De meeste soorten eten vooral wormen, insecten, slakken of andere duizendpoten, maar de grootste duizendpoten eten bijvoorbeeld ook kikkers en muizen! Om hun prooidieren te doden gebruiken duizendpoten hun gif, dat ze in hun slachtoffers spuiten met hun voorste paar pootjes, de zogenoemde forcipules, die door evolutie nu als een soort puntige giftanden werken. Bij mensen die door een duizendpoot zijn gebeten, zie je dan ook twee duidelijke gaatjes zitten.

Reuzenduizendpoot (Scolopendra subspinites)

Is dat gevaarlijk? Dat hangt gek genoeg een beetje van jezelf af. De meeste mensen merken van een duizendpotenbeet niet meer als van een wespensteek, maar als je allergisch bent voor duizendpotengif, kan het dodelijk zijn. Toch is het maar goed dat Scolopendra subspinipes bestaat, wetenschappers denken dat we stoffen uit gif kunnen gaan gebruiken als pijnstiller!

Een spannend geslacht

Scolopendra subspinipes is een dus slechts één van de vele soorten grote duizendpoten. De grootste soort duizendpoot van allemaal is Scolopendra gigantea, uit de Amazone. Deze joekels, van wel 30 centimeter, jagen op kleine slangen, hagedissen en vleermuizen. Bedenk eens hoe ze vleermuizen vangen? Het is een indrukwekkende truc; Scolopendra gigantea klimt in grotten omhoog en hangt daar met een paar van zijn achterste pootjes aan het plafond, wachtend tot een vleermuis voorbij vliegt, om deze vervolgens uit de lucht te plukken. In 2016 werd nog een soort uit dit geslacht ontdekt met een heel bijzonder talent. Scolopendra cataracta kan als enige duizendpoot zwemmen. De soort is gevonden bij watervallen in Thailand, waar ze in het water hun prooien achtervolgen. De ontdekker was een bioloog op huwelijksreis. Altijd goed je ogen openhouden, zelfs op vakantie kun je ontdekkingen doen!