Waarom hebben zebra’s strepen?

Niels Kerstes, 31 januari 2019

Al meer dan honderd jaar vragen biologen het zich af: waarom zijn zebra’s zwart-wit gestreept? 

Onderdeel van:

Tegen roofdieren

Eén van de ideeën die onderzoekers hebben, is dat de strepen de zebra's beschermen tegen roofdieren. Zebra’s zijn dankzij hun strepen misschien minder goed te zien in hoog gras. Het zou ook kunnen dat roofdieren in de war raken van de strepen. Een kudde vluchtende zebra’s ziet er voor roofdieren uit als een grote wirwar van strepen. Daardoor hebben de rovers misschien moeite om één zebra in de kudde uit te kiezen.

 

Als deze ideeën kloppen, verwacht je dat gestreepte zebra's minder vaak gepakt worden door leeuwen dan andere prooidieren zonder strepen. Dit is niet zo. Sterker nog, zebra’s worden juist vaak door leeuwen gegrepen. Er is tot nu toe dan ook geen overtuigend bewijs dat strepen voor bescherming tegen roofdieren zorgen.

Deze leeuw lijkt geen moeite te hebben om de zebra te zien
iStock - GettyImages - MogensTrolle | Licentie: RF Getty Images

Tegen de warmte

Misschien blijven zebra’s dankzij hun strepen koeler onder de Afrikaanse zon? De zwarte strepen warmen sneller op in de zon dan de witte. Omdat warme lucht opstijgt, denken sommige wetenschappers dat er hierdoor een verkoelend windje ontstaat tussen de strepen. Hoe duidelijker de strepen, hoe sterker het windje. Biologen ontdekten dat zebra’s in warmere gebieden duidelijkere strepen hebben dan in koudere gebieden. Betekent dit dat de strepen inderdaad helpen bij het afkoelen?

De ene zebra is de andere niet. De zebra rechts heeft duidelijkere en dikkere strepen dan de zebra links.
Yathin S. Krishnappa -CC BY SA 3.0 / Joachim Huber - CC BY SA 2.0 | Licentie: CC BY-SA 2.0

Een experiment met vaten

Om dit idee te onderzoeken, vulden onderzoekers een stel vaten met water. Deze vaten bekleedden ze met verschillende vachten: een zwarte, een witte, een grijze en een zwart-wit gestreepte. Vervolgens lieten ze de vaten opwarmen in de zon. En wat bleek? De vaten met een zwart-wit gestreepte vacht warmden net zo snel op als vaten met een grijze vacht. De vaten met de witte vacht eromheen bleven het koelst. Het lijkt er daarom niet op dat de strepen de zebra’s helpen om koel te blijven. Aan de andere kant; een vat met water is natuurlijk geen zebra.

Het experiment van de vaten bedekt met vachten
Gábor Horváth - Scientific Reports volume 8 - Article number 9351 | Licentie: CC BY 4.0

Tegen vliegen

De strepen zorgen er misschien voor dat dazen en andere bijtende vliegen zebra’s minder vaak bijten. Deze bloeddrinkende insecten zijn heel vervelend voor de zebra’s. Zebra’s die door de beesten gestoord worden, hebben minder tijd om rustig te grazen. Daarnaast dragen de bijters allerlei ziekten bij zich. 

 

Proeven toonden aan dat bijtende vliegen inderdaad liever op een zwart of wit oppervlak landen, dan op een zwart-wit gestreept oppervlak. Ook lijkt het erop dat zebra’s meer en duidelijkere strepen hebben op plekken waar meer dazen zijn.

Kallerna | Licentie: CC BY-SA 3.0
Dazen op het hoofd van een paard

Opgelost?

Oké, de strepen van zebra’s helpen tegen bloedzuigende insecten. Het probleem is opgelost! Nou, niet helemaal. Of insecten echt dé reden zijn dat zebra’s strepen hebben, is nog niet zeker. De strepen hebben misschien nog wel een ander, groter voordeel, dat nog niet goed onderzocht is. Misschien hebben de strepen wel meer dan één voordeel? Er is maar één oplossing: meer onderzoek doen.

Bedenk zelf een reden waarom strepen goed van pas komen.

 

Paardeneigenaren hopen dat hun paarden met een deken met zebraprint minder last hebben van dazen.
Pixabay - rihaij | Licentie: Pixabay License