Lang leve de naakte molrat!

Megan Hulscher, 5 november 2018

De naakte molrat is misschien wel het raarste zoogdier dat op aarde rondloopt: roze, haarloos en kleine kraaloogjes waar hij niks mee ziet. Qua uiterlijk zou je denken dat hij geen schijn van kans maakt in de brute natuur, maar molratten hebben een geheim: ze worden tot wel 35 jaar oud! Hoe kan dit?

Onderdeel van:

Hoe leeft de naakte molrat?

Naakte molratten komen voor in Afrika en leven in holen diep in de grond. Hier is het lekker koel vergeleken met het warme klimaat erboven. In deze holen wonen ze in kolonies samen met één koningin, net zoals mieren en bijen dus. Een deel van de molratten in de kolonie onderhoudt het gangenstelsel en verzamelt eten. Een ander deel houdt vijanden buiten of paart met de koningin. Het ondergrondse leventje klinkt zo gek nog niet! Deze vorm van samenleven komt bij zoogdieren alleen voor in de molrattenfamilie. Dit is niet het enige unieke aan de molrat, want zijn leeftijd is iets waar geen enkel ander knaagdier aan kan tippen. Hier zijn drie trucjes waarmee het dier het tien keer langer uithoudt dan het gemiddelde knaagdier.

Getty Images - Dorling Kindersley | Licentie: RF Getty Images
Naakte molratten in een gangenstelsel.
(c) WILDLANDS Adventure Zoo Emmen | Licentie: Alle rechten voorbehouden
Volwassen naakte molrat met jongen.

Truc 1: Hun lichaam wordt langzaam oud

Als mensen oud worden, dan worden ze minder fit, sneller ziek en krijgen ze geen gezonde kinderen meer. Naakte molratten hebben hier minder last van. Ze hebben een trage stofwisseling, een laag energieverbruik en allerlei manieren om schade aan cellen te repareren. Hierdoor slijten hun weefsels minder snel dan bij mensen. Onderzoek heeft nog geen verband aangetoond tussen kans op sterven en leeftijd. Een molrat van 2 jaar oud zou dus een even grote kans hebben om het loodje te leggen als een bejaarde molrat van 25. Bizar hè?

Truc 2: Ze leven in tunnels met weinig zuurstof

Naakte molratten wonen in grote groepen in tunnels diep onder de grond. Het is natuurlijk super veilig in zo’n hol. Onder de grond zit heel weinig zuurstof in de lucht. In de lucht die jij ademt, zit 20 procent zuurstof. Als het minder is, kunnen mensen hersenschade oplopen. Wie vrijwel zonder zuurstof zit, blijft maximaal 2 minuten bij kennis, maar molratten blijven functioneren tot wel 18 minuten! De molrat heeft leren leven met een zuurstofarme omgeving. De natuurlijke vijanden van de molrat die meer zuurstof nodig hebben, zoals slangen of roofvogels, maken geen schijn van kans om er een te vangen. Een extra voordeel van het lage zuurstofverbruik is dat het gezond is. Zuurstof is een levensgas, maar tegelijkertijd is het gevaarlijk vanwege de energie waarmee het met andere stoffen reageert. Omdat molratten minder zuurstof gebruiken, lopen ze weinig schade op.

Naakte molratten wonen in grote groepen.
(c) WILDLANDS Adventure Zoo Emmen | Licentie: Alle rechten voorbehouden

Truc 3: Voortplanten zorgt voor een langere levensduur

Naakte molratten leven net als mieren en honingbijen in een kolonie met één koningin. De grote, dikke koningin is de enige die jongen krijgt. Uit een Duits onderzoek bleek dat naakte molratten die zich meer voortplanten, langer leven dan molratten die weinig voortplanten. Bij de molratten die jongen kregen, bleek het deel van het DNA dat verbonden is met ouderdom minder snel te werken. Dit was tegenovergesteld bij de dieren die geen jongen kregen. Bij hen ging het ouderdom-DNA juist sneller werken. Met andere woorden; van veel kinderen krijgen blijven molratten dus zelf ook jong. Hoe dit komt weet nog niemand. Dit rare naakte zoogdier zal nog voor veel verrassingen zorgen in de toekomst.

(c) WILDLANDS Adventure Zoo Emmen | Licentie: Alle rechten voorbehouden
Kinderen krijgen houdt de molrat jong.