Zijn schorpioenen gevaarlijk voor ons?

Niels Waarlo, 18 juli 2017

Schorpioenen staan in de top tien van meest giftige dieren. Logisch dat we massaal bang voor ze zijn. Met hun grijpscharen en gifstekel zien ze er bovendien voor veel mensen griezelig uit. Maar hoe gevaarlijk zijn ze eigenlijk? En hoe groot is de kans dat wij zo’n hele giftige tegenkomen?

Onderdeel van:

Exotische schorpioenen

Voor de gevaarlijkste schorpioenen moet je ver buiten Nederland zoeken. Eén van de indrukwekkendste soorten is de keizerschorpioen (Pandinus imperator) uit West-Afrika, die soms wel twintig centimeter lang wordt. Hij mag dan groot zijn, maar zijn steek is ongevaarlijk. Hij gebruikt dan ook veel liever zijn grote scharen om zich te verdedigen of een prooi te vangen. Of wat dacht je van Saharaschorpioen (Androctonus australis). Deze leeft vooral in droge streken. Zijn steek is even gevaarlijk als de beet van een cobra. Zo’n steek kan een hond binnen een paar seconden doden. Een gezonde volwassene zal er niet zo gauw aan overlijden, maar voor kinderen is deze schorpioen dodelijk. Dankzij onderzoeker Arie van der Meijden, bioloog bij Naturalis, weten we dat schorpioenen met grote, sterke scharen vaak minder giftig zijn dan schorpioenen met kleine, dunne scharen. Het effect van de steek verschilt dus sterk tussen de vele exotische soorten.

Keizerschorpioen
(c) Naturalis I Licentie: CC BY-NC-SA-4.0
Keizerschorpioen

Schorpioenen bij ons in de buurt

Je hoeft niet helemaal naar Afrika om een schorpioen te vinden, maar in je eigen achtertuin zul je ze niet tegenkomen. In Nederland leven namelijk geen schorpioenen. In Zuid- en Zuidoost-Europa komen ze wel veel voor. Denk bijvoorbeeld aan landen als Spanje en Italië. Ook daar zie je ze niet vaak, want schorpioenen zijn nachtdieren die zich overdag verbergen onder stenen en in spleten. De bekendste Europese schorpioen is wellicht de Italiaanse schorpioen Euscorpius italicus. Dit is een diertje met een lichaam van 2,5 centimeter, met daaraan een stekel van 1,5 centimeter. De steek van deze diertjes is voor de mens vrij ongevaarlijk. Als je in Spanje op vakantie bent hoef je dan ook niet bang te zijn voor deze dieren.

Niet snel steken

Er zijn nog veel meer soorten schorpioenen en deze zijn lang niet allemaal gevaarlijk voor de mens. Bovendien zijn schorpioenen van nature niet agressief. Alleen in het nauw gebracht proberen ze zich met hun gifstekel te verdedigen. Bijvoorbeeld als je een schoen aantrekt waar een schorpioen in is gekropen.

Bedenk zelf een reden waarom ze niet meteen hun gifstekel gebruiken.

Ook interessant