Ruimtepuin: kometen, planetoïden en meteorieten

Lucas Knitel, 21 september 2017

Heb je wel eens een plaatje van ons zonnestelsel bekeken? Het ziet er altijd lekker overzichtelijk uit. Je ziet de zon en daaromheen draaien de planeten, allemaal netjes op dezelfde mooie afstand van elkaar. Sommige planeten hebben ringen en onze Aarde heeft een maan. In de verte op de achtergrond nog wat sterren uit andere zonnestelsels… klaar! Maar zo simpel is het niet. De afstanden tussen de planeten lopen in werkelijkheid enorm uiteen. En zo bijzonder zijn wij niet met onze maan. Jupiter heeft maar liefst vier manen zo groot als die van ons, en nog 65 kleinere. Het belangrijkste: er is nog zoveel meer dan planeten en manen. Daartussen zweven namelijk een heleboel steenbrokken. Ons zonnestelsel is eigenlijk een georganiseerde puinhoop.

Onderdeel van:

Zonnestelsel
Zo ziet ons zonnestelsel eruit… maar niet heus!
(c) Thinkstock | Licentie: CC BY-NC-SA 4.0

Ruimtestenen in soorten en maten

Stenen en ander puin zien we dus volop in ons zonnestelsel, soms komen ze zelfs op Aarde neer. In de ruimte tussen de zonnestelsels zijn er heel weinig rondvliegende stenen, en tussen de melkwegstelsels al helemaal niet. Het heelal is vooral heel erg leeg! Astronomen – ruimtewetenschappers – hebben namen bedacht voor alle soorten ruimtepuin: kometen, planetoïden, meteoren, meteorieten, meteoroïden. Misschien heb je er wel eens van gehoord. Weet je ook wat de verschillen zijn? Als jij ruimtestenen mocht indelen, waar zou je dan op letten? Wetenschappers kijken naar verschillende dingen bij het indelen van die ruimterotsen. Ze bestuderen de plek waar ze vandaan komen, hoe groot ze zijn, en waarvan ze gemaakt zijn.

Kometen

Kometen zijn bijvoorbeeld groot en bestaan uit stof, steen en ijs. Ze maken enorm lange reizen om de zon, van vaak honderden jaren. Als een komeet op zijn reis om de zon langs de aarde komt, zie je een prachtige staart van smeltend ijs.

Planetoïden

Planetoïden zijn gemaakt van steen en metalen en draaien ook om de zon, maar veel kortere rondjes dan kometen. Meestal maar een paar jaar. Dat komt omdat de meeste planetoïden steeds netjes tussen Mars en Jupiter in blijven hangen. Tenminste… meestal. Ongeveer 66 miljoen jaar geleden kwam er waarschijnlijk een planetoïde zo groot als een stad in beweging en sloeg op de aarde in! 

De dino's hebben dit niet overleefd. Wat zou er gebeuren als zo'n planetoïde nu insloeg?

Meteoriet
(c) Thinkstock | Licentie: CC BY-NC-SA 4.0
Meteoriet

Meteo-dingen

Meteoroïden, meteoren, en meteorieten zijn ook ruimtestenen, maar allemaal een stuk kleiner. De meesten zijn niet groter dan een flinke kiezelsteen. Zolang ze nog rond de zon zweven zijn het meteoroïden. Als ze naar de aarde toekomen en door de dampkring vliegen noemen we het meteoren. Als er eentje op Aarde landt, dan heet dat een meteoriet. Meteorieten, daar zijn astronomen gek op. Het is hartstikke leuk en interessant om kometen en planetoïden in de ruimte met een telescoop te bekijken. Maar een meteoriet kun je echt vasthouden en onderzoeken! Dan moet je ze alleen wel eerst vinden…

Meteorieten en Naturalis

Hoewel er eigenlijk dagelijks een hoop ruimtestof op Aarde terecht komt, valt het vinden van een meteoriet toch niet mee. Behalve wanneer donkere stenen op de helderwitte sneeuwvlakte bij de Noord- of Zuidpool of op woestijnzand vallen, zie je die stenen niet snel liggen. In Nederland zijn er in de afgelopen 177 jaar slechts zes gevonden. Drie daarvan zitten in de verzameling van Naturalis. Onze wetenschappers kunnen daar veel van leren. We hopen dankzij onze meteorieten zelfs te ontdekken hoe het heelal eruit zag vlak voordat onze aarde ontstond. Hoe cool is dat?

Meteoriet Naturalis
(c) Naturalis | Licentie: CC BY-NC-SA 4.0
In 2013 ontvangt Naturalis van mevrouw Kiers een meteoriet. Directeur Edwin van Huis neemt hem hier in ontvangst.

Lees meer

Ook interessant