Plateosaurus: de reus van het Trias

Imke Smeets, 2 mei 2019

In Naturalis staat een bijzonder dinoskelet: Plateosaurus. Het is één van de weinige dinosauriërs uit Europa. Maar Plateosaurus is ook nog eens heel oud. Het is één van de allereerste plantenetende dino’s.

Het skelet dat in Naturalis staat, is in 2007 opgegraven. Martijn Guliker, onderzoeker bij Naturalis, ging mee.

En ze heet...

“We noemden haar Monica,” zegt Martijn. “Naar één van de vrijwilligers bij de opgraving. Veel fossielen krijgen een naam. Die bedenken we tijdens het graven.”

Monica lag in een kleigroeve in Zwitserland, bij het plaatsje Frick. Eigenlijk is het een kleigroeve voor dakpannen. Het is ook de grootste vindplaats voor dinosauriërs in Europa. Er liggen minstens honderd exemplaren van Plateosaurus. In de tijd van Plateosaurus lag hier een grote modderpoel. Een zware Plateosaurus zinkt daarin weg. Daarna kan hij er niet meer uit komen.

Zou jij mee willen met de opgraving van een dinosaurus? Waarom?

Het verre verleden

Zijn T. rex en Plateosaurus elkaar tegen gekomen? Nee, zeker niet. T. rex leefde wel 150 miljoen jaar na Plateosaurus. Ter vergelijking: T. rex en jij verschillen maar 66 miljoen jaar. Toen T. rex rond stampte, was Plateosaurus allang uitgestorven. Niet alle dino’s leefden dus op hetzelfde moment!

Zo zag Plateosaurus er ongeveer uit.

Nobu Tamura | Licentie: CC BY-SA 2.5

Zo groot was Plateosaurus.

Dropzink | Licentie: CC BY-SA 2.5

De poten van Plateosaurus waren goed bewaard, maar de rug niet. Waarom zou dat zijn?

Lange darmen

In zijn tijd, het Trias, was Plateosaurus best bijzonder. In het Trias waren dino’s namelijk nog niet zo groot als in de latere tijdperken, het Jura en Krijt. Martijn vertelt: “Plateosaurus is tot nu toe de grootste dino die we uit die tijd kennen. Hij werd wel negen meter lang en was zo zwaar als een olifant.”

Waarom was hij zo groot? “Plateosaurus was één van de eerste dino’s die planten at,” zegt Martijn. “Als je een planteneter bent, is het handig om groot te zijn. Zo is er in je buik plek voor lange darmen, of zelfs meer magen, zoals koeien vandaag de dag hebben. Planten zijn namelijk moeilijk te verteren. Dan komt een lange darm goed van pas.”

Een tekening van planten tijdens het Trias.

Meyers Konversations-Lexikon / Public Domain | Licentie: CC0

Lange nagels

De allereerste dino’s waren kleine, snelle roofdieren. Plateosaurus is de eerste grote planteneter. Toch lijkt hij nog op zijn vleesetende voorouders.

Martijn Guliker: “Plateosaurus heeft grote klauwen. Dat is voor een planteneter helemaal niet nodig. Planteneters die later evolueerden, zoals Camarasaurus, hebben platte, ronde nagels, een beetje zoals olifanten. De nagels van Plateosaurus lijken daar helemaal niet op. Ik denk dus dat hij klauwen heeft, omdat hij nog dicht bij de vleeseters staat. Maar dat weet ik niet zeker, hoor. Dat is gewoon mijn theorie.”

Martijn met een klauw van Plateosaurus.

Waar zou Plateosaurus zijn klauwen voor gebruiken?