‘…Nee, ik ben de mooiste!’ - paradijsvogels

Marije van der Kamp, 15 november 2018

Wie krijgt de prijs voor de mooiste vogel? Mannelijke paradijsvogels nemen deze competitie serieus en zien er dan ook prachtig uit. Felle kleuren, lange staartveren, een kraag, kroon of cape, het kan allemaal. Nog even de verleidingsdans oefenen. En de prijs? Vrouwelijke paradijsvogels en dus nageslacht. 

Onderdeel van:

Opvallende Paradijsvogels

Paradijsvogels (Paradisaeidae) vormen een familie van 42 soorten vogels die leven op en rond het tropische eiland Nieuw Guinea. Elke soort paradijsvogel ziet er anders uit, maar één ding hebben ze gemeen: de mannetjes hebben een opvallend verenkleed en bizar baltsgedrag om de vrouwtjes te verleiden. De vrouwtjes zijn veelal kleiner en hebben een onopvallend, bruin, grijs of zwart verenkleed. Dit grote verschil in uiterlijk tussen man en vrouw noemen we seksueel dimorfisme.

Wilsons paradijsvogel.
Wikimedia Commons - Serhanoksay | Licentie: CC BY-SA 3.0
Wilsons paradijsvogel.
Een mannetje en vrouwtje van de Wilsons paradijsvogel (Diphyllodes respublica).
Flickr - Pavel Kirrilov | Licentie: CC BY-SA 2.0
Een mannetje en vrouwtje van de Wilsons paradijsvogel (Diphyllodes respublica).

Polygame paradijsvogels

De meeste soorten paradijsvogels zijn polygaam (poly=veel, gaam=huwelijk). Een mannetje paart dus in het voortplantingsseizoen met meerdere vrouwtjes. Dit zorgt voor veel concurrentie tussen de mannetjes. Het mannetje dat er het mooiste uitziet, het luidst roept, of het beste danst, krijgt de meeste vrouwtjes en dus het meeste nageslacht. Zo kiezen vrouwtjes voor de felste kleuren bij de Wilsons paradijsvogel (Diphyllodes respublica), de langste staartveren bij de grote paradijsvogel (Paradisaea apoda) en de beste dans bij de Lawes’ parotia (Parotia lawesii). 

De paradijsvogel met sprieten

Ken je de zesdradige paradijsvogels (Parotia) nog niet? Zesdradige paradijsvogels hebben deze naam omdat ze zes lange sprieten op hun kop hebben. Bekijk het onderstaande filmpje van de Lawes’ parotia die danst als een ballerina. 

Youtube - Cornell Lab of Ornithology | Licentie: Alle rechten voorbehouden

De zesdradige paradijsvogels (Parotia).

Investeren in verleiding

Er prachtig uitzien en een goede verleidingsdans uitvoeren kost wel veel energie. Paradijsvogels investeren dus veel energie in het verleiden van een partner. Niet alle dieren investeren zoveel in de verleiding. Dieren kunnen ook investeren in het krijgen van zoveel mogelijk jongen (zoals de haring), of het leggen van een zo groot mogelijk ei (zoals de kiwi). 

Bedenk een ander dier dat ook veel energie investeert in het verleiden van een partner. 

Een opgezette grote paradijsvogel (Paradisaea apoda) in de collectie van Naturalis.
Een opgezette grote paradijsvogel (Paradisaea apoda) in de collectie van Naturalis.
Naturalis Biodiversity Center | Licentie: CC0

Naturalis onderzoek en collectie

Naturalis doet al tientallen jaren onderzoek in Nieuw Guinea. In 1959 werd al een grote expeditie gehouden naar het Sterrengebergte. Hier werd niet alleen kennis, maar ook veel materiaal verzameld. Tussen dit materiaal bevinden zich ook veel paradijsvogels, zoals de grote paradijsvogel (Paradisaea apoda), en de prachtgeweervogel (Ptiloris magnificus). Al deze collectie items liggen veilig opgeborgen in de collectietoren van Naturalis. 

Een mannelijke en vrouwelijke prachtgeweervogel (Ptiloris magnificus) in de collectie van Naturalis.
Een mannelijke en vrouwelijke prachtgeweervogel (Ptiloris magnificus) in de collectie van Naturalis.
Naturalis Biodiversity Center | Licentie: CC0

Ook interessant