Camouflage-katten

Manon Laterveer-de Beer, 12 november 2018

Veel wilde katachtigen hebben vlekken op hun vacht. De natuur deelt niet zomaar vlekken uit, want achter zo’n patroon schuilen voordelen voor het dier. Katachtigen zoals het luipaard zijn roofzuchtige jagers. Ze besluipen hun prooi zo onopvallend mogelijk. Hoe helpt een vlekkenvacht het luipaard bij het jagen? 

Onderdeel van:

Sarah Goldsmith - Flickr | Licentie: CC BY 2.0
Dankzij hun goede schutkleur kunnen leeuwen onopvallend hun prooi benaderen.

Eenvoudige leeuw

Vergeleken met de prachtige patronen van het luipaard, ziet de leeuw er eenvoudig uit. Dit roofdier valt zijn prooi vaak aan vanuit een hinderlaag. Niet gezien worden is daarbij hoogst belangrijk. Kijkend naar een natuurdocumentaire met een scėne van jagende leeuwen, begrijp je meteen waar hun effen vacht handig voor is. Op de zonovergoten Afrikaanse vlakte vallen de dieren tussen het goudgele gras nauwelijks op. Het gras is vlak van kleur en er is geen spatje schaduw. Donkere vlekken zouden de leeuw misschien wel goed staan, maar zijn prooien zouden hem al van verre zien aankomen. De lichtbruine schutkleur helpt de leeuw bij het jagen.

Handige vlekken

Het luipaard (ook wel panter genoemd) is een sterke, behendige jager uit bosrijke gebieden van Afrika en zuidelijk Azië. Tussen het struikgewas zoekt dit roofdier geruisloos naar prooien zoals antilopen, vogels en apen. Had het luipaard − net als een leeuw −  een effen kleur, dan zou hij in het bos duidelijk opvallen. Zo maakt hij weinig kans op het scoren van een lekker hapje. Zijn zwarte, rozetvormige vlekken laten de lichaamsvorm van het luipaard opgaan in de achtergrond. Er is geen verschil tussen de schaduw van een blaadje of een luipaardprint. En de lichtere delen van de vacht van het luipaard vloeien samen met plekken waar zonlicht door het bladerdak schijnt. Een perfecte camouflage!

Nicola Stockton - Pixabay | Licentie: CC0
Met zijn vlekkenvacht valt het luipaard in een bosrijke omgeving nauwelijks op.

Behalve het vachtpatroon van een dier, welke andere manieren van camouflage kan jij verzinnen?

Wikipedia - Hineshvalayil | Licentie: CC BY-SA 4.0
Waar denk jij dat de strepen van een tijger handig voor zijn?

Vraagteken-vachten

Katachtigen die op open vlakten jagen zijn effen van kleur. Leven ze in het bos, dan hebben ze zwarte vlekken om tijdens hun rooftochten tegen de achtergrond te verdwijnen. Als de natuur zo eenvoudig in elkaar zou zitten, zijn biologen snel klaar met hun onderzoek. Het ligt ingewikkelder. Wat dacht je van het jachtluipaard, dat in bolletjestrui sprintjes trekt op open terrein. Of de tijger met zijn steepjescode, waarvan je misschien denkt dat hij goed gecamoufleerd is tussen het gras. Maar de tijger leeft juist in het bos. Er ook zijn roofkatten met een egale vacht die bosdieren zijn. Over die uitzonderingen tasten onderzoekers nog in het duister. Wat zou de functie van hun vachtpatroon zijn? Pepijn Kamminga, collectiebeheerder zoogdieren bij Naturalis, vindt dat een interessante vraag, maar hij denkt dat de museumcollectie hier niet bij kan helpen. “Voor zulk onderzoek moet je echt de natuur in, de levende dieren observeren in hun omgeving. Dat kan niet in het museum.”

Welke andere dieren kun jij bedenken die meesters zijn in onzichtbaarheid? Hoe doen zij dat?