Babysitters in het dierenrijk

Natasja Ouwerling, 6 augustus 2018

Zorg na de geboorte verschilt per diersoort. Een mossel ziet zijn kinderen nooit, terwijl andere hun jongen maanden of zelfs jaren beschermen. Maar wat als de moeder even weg moet om voedsel te halen? Wie let er dan op haar jong? Olifanten en potvissen hebben hier iets slims op bedacht: babysitters.

Babysitters

Potvissen moeten diep duiken om voedsel te vinden, soms wel 2800 meter diep! De jongen kunnen alleen nog niet zo diep duiken en moeten nabij het wateroppervlakte blijven. Een moeder kan haar jong niet alleen laten, want jonge potvissen zijn een lekker hapje voor bijvoorbeeld orka’s. Een aantal potvissen blijft bij het jong om het te beschermen terwijl de andere potvissen en de moeder diep duiken om voedsel te vinden. Het duurt soms uren voordat de potvissen weer terug zijn. Een kudde bestaat uit tien tot twintig potvissen. Vrouwtjes en hun jongen leven in een kudde, net als de jonge mannen maar niet bij elkaar. Als de mannetjes volwassen zijn, leven ze alleen en zoeken ze alleen vrouwtjes op om te paren. Soms ontmoeten kudden elkaar om één grote kudde van wel veertig potvissen te vormen!

Waarom denk je dat een jong niet zo diep kan duiken?

Een kudde met olifanten
Amoghavarsha JS, Wikimedia Commons | Licentie: CC BY-SA 3.0

Olifanten

Een kudde olifanten bestaat uit gemiddeld tien dieren. In de kudde leven alleen vrouwtjes en hun jongen. Alle vrouwtjes in de kudde zorgen voor en beschermen de jongen. Al tijdens de geboorte wordt de moeder omringd door de andere olifanten om haar te beschermen tegen roofdieren. Jonge olifanten zijn de eerste jaren zeer afhankelijk van andere olifanten in de kudde. Ze moeten namelijk alles leren, ook wat ze met die lange slurf allemaal kunnen! Zoals hoe ze hun slurf moeten gebruiken om hun voedsel te pakken. Alle vrouwtjes in de kudde helpen in het opvoeden van de jongen, dit doen ze op een speelse manier. Ze leren de jongen zich te gedragen, wat wel en niet mag en waar voedsel en water te vinden is. Vrouwtjes zijn na achttien jaar volwassen en blijven vaak bij de kudde waar ze in geboren zijn. De mannetjes gaan hun eigen weg als ze eenmaal volwassen zijn.

Charles J. Sharp | Licentie: CC BY-NC-SA 4.0
Olifant met jong

Waarom voor het jong van een ander zorgen?

Potvissen en olifanten planten zich heel langzaam voort. Beide dieren leven in een kudde die bestaat uit familieleden. Elke potvis in een kudde zal helpen om een jong te beschermen en op te voeden. Maar waarom doen ze dit? Naturalismedewerker Guido Keijl vertelt: ‘’Potvissen ‘passen’ op de jonge dieren, omdat alle potvissen in de groep familie van elkaar zijn. Ze helpen allemaal om een jong groot te brengen en te beschermen. Dit doen ze om de familie-eigenschappen door te geven en te overleven. Dit is ook het geval voor olifanten.’’

Waarom maken mensen gebruik van een oppas?