Rutger Vos

Onderzoeker en bio-informaticus

Roderick Schoon en Maartje Kijne, 24 november 2021

Onderzoeker Rutger Vos is nieuwsgierig naar hoe dieren en planten over de lange termijn veranderen door toedoen van de mens. Waarin verschillen bijvoorbeeld kweektomaten uit de supermarkt van oertomaten? Of welke veranderingen ondergingen wilde dieren om huisdieren te worden? "Mijn werk is heel divers omdat de mens invloed heeft op alle levende wezens." Een interview met Rutger.

Wat onderzoek je bij Naturalis?

"Ik onderzoek de interactie tussen mensen en de natuur. Hoe zijn soorten veranderd (evolutie) nadat de mens zich ermee bemoeid heeft? Het kan gaan over de groenten op je bord, maar ook over koeien, vleesetende planten, vlinders, schimmels, apen, noem maar op."

Hoe doe je dat?

"Ik kijk naar DNA. Daarin staan alle eigenschappen van dieren en planten ‘beschreven’. Zijn ze klein of groot, hoe smaken ze, tegen welke ziektes zijn ze beschermd? Ik vergelijk het DNA van verschillende planten of dieren in de computer. Daarmee maak ik stambomen om zo te ontdekken hoe soorten aan elkaar verwant zijn. Als we op deze manier het verleden beter begrijpen, kunnen we ook beter onderzoeken hoe kenmerken door de tijd heen veranderd zijn."

Rutger Vos met een stamboom.

Petra Sonius I Naturalis | Licentie: CC BY-NC-ND 4.0

Naturalis Biodiversity Center | Licentie: CC BY-NC-ND 4.0

Een herbariumvel van de tomatenplant uit het en tibi herbarium.

Kun je een voorbeeld geven?

"Jazeker, we onderzoeken nu tomaten. De tomaten in de supermarkt verschillen heel erg van de wilde tomaten van vroeger. Naturalis heeft een van de oudst bewaarde tomatenplanten ter wereld in de collectie, uit de zestiende eeuw. Deze tomaat vergeleken we met 182 andere soorten tomatenplanten, om te zien hoe ze zijn veranderd. We ontdekten waar deze tomaat vandaan kwam: uit Mexico. En ook dat planten van zo’n oude soort onderling veel meer van elkaar verschilden. Nu lijken alle tomaten op elkaar."

Daarnaast werk je voor het ARISE project, wat is dat?

"Het is een groot project waar het hele land aan meewerkt. Naturalis heeft de leiding. Wij proberen al het meercellig leven in Nederland te herkennen via geluid, beeld en DNA. Zo weten we snel en makkelijk welke dieren en planten in een gebied leven. Geweldig toch! Ik kan veel met computers, dus daar kan mijn expertise goed bij helpen. "

Je doet veel computerwerk, doe je ook nog veld- of labwerk daarnaast?

"Allebei niet, helaas. Ik denk ook dat het beter is dat ik niet in het lab sta. Ik vind koken wel leuk, dus een recept volgen lukt me wel. Alleen de laatste keer dat ik in een lab stond, meer dan twintig jaar geleden, had ik de verhoudingen verkeerd dus alles liep mis. Mijn werk is vooral achter de computer. Dit klinkt eenzaam, maar er is steeds meer samenwerking in grote en diverse teams. Dat vind ik er extra leuk aan!"

Wat lijkt jou leuker? Op de computer werken of in het lab?

Waar ben je het meest trots op?

"Dat vind ik lastig te zeggen… Ik denk dat ik het meest trots ben op alle verschillende samenwerkingen. Ik heb veel gereisd: naar Canada voor mijn promotie, een groot onderzoek in Duitsland en werk in Engeland. Ik heb aan al dat reizen veel werkrelaties overgehouden, maar ook veel vriendschappen. Bij Naturalis werk ik ook met veel collega’s samen en begeleid ik veel studenten. Ik ben daarom het meest trots op het netwerk dat ik heb opgebouwd met alle mensen met wie ik gewerkt heb"