Freek Vonk

gifprofessor
Matthijs Graner, 1 oktober 2020

Freek Vonk is slangenonderzoeker bij Naturalis. Hij onderzoekt de evolutie van slangengif en wil graag weten uit welke stofjes slangengif precies bestaat. Dat is belangrijk om in de toekomst medicijnen te kunnen maken tegen het slangengif. Hoe gaat dat onderzoek in zijn werk?

Wat onderzoek je en wat heb je al ontdekt?

"Ons onderzoek richt zich voor een groot deel op het beter begrijpen van de samenstelling van slangengif en op de zoektocht naar nieuwe behandelingen voor slangenbeten. Gifslangenbeten zijn een van de dodelijkste tropische ziektes ter wereld. Jaarlijks worden miljoenen mensen gebeten. Daarvan overlijden zeker 150.000 mensen. Meer dan een half miljoen mensen houden er blijvend letsel aan over. De huidige generatie antigiffen laat veel te wensen over. Ze hebben een hoop bijwerkingen en werken lang niet altijd even goed."

"Daarnaast biedt de samenstelling van gif veelbelovende mogelijkheden bij het ontwikkelen van nieuwe medicijnen. Deze mogelijkheden zijn nog voor een groot deel niet in kaart gebracht, niet in de laatste plaats omdat giffen complexe mengsels zijn die zelfs met moderne biologische en chemische technieken lastig te bestuderen zijn."

Freek met een grote wurgslang (python).
Studio Freek | Licentie: Alle rechten voorbehouden
Freek met een grote wurgslang (python).

Hoe doe je dit onderzoek?

"Ik heb in mijn leven duizenden gifslangen gemolken zowel in het laboratorium als in het veld. Naast een hele hoop tijd in het lab ben ik een groot deel van de tijd bezig met het kijken naar en begrijpen van de data die uit het onderzoek komen. Daarnaast ben ik ook veel aan het schrijven. De resultaten moeten worden uitgewerkt en uiteindelijk worden gepubliceerd in wetenschappelijke tijdschriften, zodat andere onderzoekers deze data weer kunnen gebruiken voor hun eigen onderzoek."

Hoe ben je ooit onderzoeker geworden?

"Al van kinds af aan ben ik gefascineerd door (gif)slangen. Ik was heel nieuwsgierig naar dieren en natuur. Toen ik voor het eerst in aanraking kwam met slangen, wilde ik meer weten en ben om die reden de wetenschap in gedoken. Het mooie aan gif is de tegenstrijdigheid: gif kan doden maar het kan ook genezen.

De meeste gevaarlijke dieren zijn dat vanwege hun grootte of de grootte van hun tanden of klauwen. Denk aan olifanten, beren, tijgers, maar ik vind het super fascinerend dat een slangetje ter grootte en dikte van een potlood zoals een zaagschubadder misschien wel gevaarlijker is dan die grote dieren."

Zaagschubadder
Lensalot | Licentie: RF Getty Images
De zeer giftige zaagschubadder (Echis carinatus)

Wat hoop je ooit nog te ontdekken?

"Wij focussen ons nu op de huidige methodes om slangenbeten te behandelen. We willen die verbeteren. Het zou natuurlijk prachtig zijn als dat gaat lukken!"

Meer weten over slangengif? Lees dit artikel!

Ook interessant