Je kunt bijna niet om hem heen, met zijn volle bos haar is bioloog en onderzoeker Auke-Florian Hiemstra een bekende verschijning in Leiden. Voor zijn onderzoek bij Naturalis is hij regelmatig rond de grachten te vinden, op zoek naar…
“Ik doe onderzoek naar bouwsels van dieren. Denk aan nesten van met name vogels. Het valt namelijk op dat die nesten steeds vaker gebouwd worden met afval dat wij mensen overal laten slingeren. Daarom is het belangrijk om te onderzoeken wat onze impact is op de natuur. Ik wil nu weten waarom vogels dat afval gebruiken en of dat kwaad kan voor ze.”
“Ik organiseer wekelijks een opschoonactie om plastic uit het water te vissen. Op een dag zag ik een meerkoet die een plastic bekertje voor mijn neus uit de gracht wegkaapte. Ik zette de achtervolging in om te kijken wat hij er mee zou doen. Hij gaf het aan het vrouwtje op het nest en zij verwerkte het erin. Sinds die dag kan ik niet meer langs de grachten lopen zonder naar meerkoetnesten te kijken en me af te vragen: waarom doen deze vogels dit?”
“Vaak gaan onderzoekers op expeditie naar het buitenland, maar mijn meest exotische reisje is een half uur in de trein naar Amsterdam centraal, om vervolgens in de grachten op zoek te gaan naar meerkoetnesten. Ook dichtbij huis is genoeg te ontdekken! Het begint met observeren met een verrekijker en daarna verzamel ik nesten die niet meer gebruikt worden. Ik haal de nesten vervolgens uit elkaar om te ontdekken wat er allemaal in zit. En daarnaast ben ik natuurlijk veel aan het lezen en schrijven.”
“Mijn onderzoek loopt nog, maar ik begon op het moment dat corona ons land bereikte. Ik zag meteen de gevolgen: meerkoeten gingen steeds vaker mondkapjes gebruiken. Ik vind ze nu in bijna elk nest terug. Mondkapjes zijn lekker zacht en warm voor de dieren, maar de elastieken eraan zijn gevaarlijk. Ze kunnen erin verstrikt raken.”
“De hele week schrijf ik over plastic vervuiling, wat best verdrietig is. Het gewicht aan plastic op aarde schijnt namelijk twee keer zo groot te zijn als het gewicht van alle dieren samen. Op zondag is het dan ook ‘handen uit de mouwen’ voor mij. Met vrijwilligers haal ik op zo’n dag ongeveer 15 zakken afval uit de gracht. Daar is het probleem natuurlijk niet mee opgelost, maar deze 15 zakken komen in ieder geval niet meer in de natuur terecht.”
“Ik heb voor mijn onderzoek al heel veel hulp gekregen van mensen die mij foto’s van meerkoetnesten toestuurden. Als je nu een heel bijzonder nest tegenkomt, dan krijg ik daar graag een foto van. Maar je kunt zelf ook veel doen. Je kunt bijvoorbeeld elke dag een stuk afval oprapen en het in de prullenbak gooien. En natuurlijk is het fijn als je je eigen afval ook niet laat slingeren.
“Ik hoop dat we anders naar de stad gaan kijken. Het is niet alleen een plek voor mensen, maar ook een waar veel dieren voorkomen. We moeten daar rekening mee houden, door ons afval bij ons te houden. Zeker plastic, omdat dit honderden jaren blijft liggen. In dat opzicht kunnen we nog veel van meerkoeten leren, want wat wij binnen twee seconden weggooien, gebruiken meerkoeten veel duurzamer: die zitten wel maanden op hun nest!”
