Naturalis | Licentie: CC BY-NC-ND 2.0
De opgraving bij Orvelte.
Zeldzaam
Hele mammoetskeletten liggen vast wel in onze bodem. Maar de meeste liggen zó diep dat we er niet bij kunnen om ze op te graven. Bij Orvelte in Drenthe lag er een vrij dicht onder het oppervlak, maar dit skelet was bij lange na niet compleet. Wat je in Nederland wel veel tegenkomt zijn losse botten. Een dijbeen hier, een onderkaak daar. Door stug verzamelen heeft Naturalis 8000 mammoetbotten bijeengebracht. Daar moet toch een skelet van in elkaar zijn te zetten?
Boodschappenlijstje
Dacht je, maar zo gemakkelijk gaat dat niet. Voor je begint moet je weten wat er in een skelet zit. Dit was ons boodschappenlijstje:
Mammoet boodschappenlijstje
Naturalis | Licentie: Alle rechten voorbehouden
Winkelen
Toen zijn we gaan winkelen in onze collectie. Zomaar een dijbeen of ellepijp uit het schap pakken had geen zin. Voor een natuurgetrouw skelet is het belangrijk dat de botten goed in elkaar passen. Dus zochten we botten van even oude dieren en van dieren van hetzelfde geslacht. Mammoetkoeien zijn immers slanker gebouwd dan stieren. Om de juiste botten te kiezen hadden we iemand nodig die veel van mammoetbotten weet. Gelukkig kregen we hulp van Dick Mol, de grootste mammoetkenner van de wereld.
De mammoetcollectie van Naturalis
Naturalis | Licentie: CC BY-NC-ND 4.0
Een stier
Onze mammoet zou een grote stier worden, dat was snel duidelijk. Het zeldzaamste onderdeel - de schedel - was namelijk van een stier en daar moest de rest bij passen. We legden de botten op de vloer uit om te zien of ze goed pasten. Soms kwamen we botten tegen met een nog betere pasvorm. Dan vervingen we de botten op de vloer door nieuwe. We zagen het skelet groeien.
Het mammoet skelet is een grote puzzel
Naturalis | Licentie: CC BY-NC-ND 2.0
Monteren
Natuurlijk wilden we geen liggende mammoet. Een staand skelet geeft een betere indruk van een stier in de kracht van zijn leven. Hij moest doen alsof hij liep, stoer zijn. De volgende stap was het lassen van een buisframe om de botten te monteren tot een geraamte. Dit werd gedaan door preparateur Leo Stolzenbach, die al vaker mammoetskeletten in elkaar had gezet. Hij maakte het frame zo dat de botten erin of eraan hangen. Alleen bij de grootste botten was het nodig om er gaten in te boren, waar dan de buis doorheen ging.
Het skelet van de mammoet
Naturalis | Licentie: CC BY-NC-ND 2.0
Slagtanden
Een mammoetskelet is natuurlijk niet af zonder gekrulde slagtanden. De tanden zijn zo zwaar dat een steun onder de kop nodig is en dat staat lelijk. Daarom lieten we kunststof replica's maken. Lekker licht en toch mooi. Toen we ze vastmaakten aan de kop stond daar ons droomskelet. Dat hadden we toch maar voor elkaar gebokst met vele uren puzzelen. Een eigen skelet, samengesteld van de botten die Naturalis toch al had.
Mammoet van Naturalis (foto gemaakt in het oude museum)
Naturalis | Licentie: CC BY-NC-SA 4.0