Natuurverzameling in topvorm

Maartje Kijne, 1 oktober 2018

Laden met vogels, mammoetbotten, slakkeneieren op sterk water. Naturalis bewaart en verzamelt al meer dan 200 jaar dieren, planten, schimmels, fossielen en mineralen. Daar zijn ook uitgestorven dieren bij, zoals de reuzenalk en de blauwbok. Dode dieren rotten normaal gesproken weg. Hoe houdt Naturalis de boel in topconditie? Dat is de sport van de collectiebeheerder. 

 

Onderdeel van:

Opbergruimte

Een schone, donkere opbergplek is belangrijk. Opgezette dieren en fossielen bewaar je het beste in het donker. Licht, met name UV-straling, vervaagt en versnelt het verval van opgezette dieren en mineralen. Het klimaat moet binnen altijd hetzelfde zijn, anders gaan dierenhuiden rotten of scheuren. In de collectie van Naturalis is het altijd 18 graden Celsius en er zit 52% vocht in de lucht. Net een beetje te fris om alleen een t-shirt te dragen. Collectie-medewerkers dragen meestal een witte labjas of fleecetrui. Er mogen geen beestjes die dode dieren eten binnen komen, zoals muizen, spekkevers of tapijtkevers. Alles dat de opbergruimte ingaat wordt eerst enkele weken ontsmet in de vriezer.

Kijkje in de toren
Naturalis | Licentie: Alle rechten voorbehouden
Kijkje in de toren

Wat gebeurt er als er levende muizen in de collectie terecht komen?

Balgen van zoogdieren en vogels

Dieren met veren of haren bewaart Naturalis als ‘balg’. Een balg is een lege huid van een dier, gevuld met watten of houtwol, in een langgerekte, platte vorm. Een balg neemt weinig ruimte in beslag. In de collectie van Naturalis zijn ook opgezette dieren aanwezig, onder andere omdat men vroeger nog geen balgen maakte.

Collectiebeheerder Pepijn Kamminga met balgen van vossen.
Collectiebeheerder Pepijn Kamminga met balgen van vossen.
Naturalis | Licentie: Alle rechten voorbehouden
Balgen van vogels.
Balgen van vogels.
Naturalis | Licentie: Alle rechten voorbehouden

Reptielen, amfibieën, vissen op alcohol

Waterdieren of andere dieren met een dunne huid bewaart men vaak in een pot met alcohol. Denk aan slangen, kikkers, vissen, slakken, wormen, zeesterren, kwallen. Een voordeel is dat het DNA en ook alle ingewanden bewaard blijven.

Schildpadden in potten met alcohol.
Naturalis
Schildpadden in potten met alcohol.

Naalden door insecten

Insecten bewaart men meestal droog. Een insectenspeld wordt door een dood insect geprikt en in een soort schuimrubber gestoken. Een insect is mooi op te zetten door de poten met een speld in de juiste positie te zetten voordat het insect opdroogt. Voor rupsen is een speciale blaastechniek, die nu bijna niemand meer kent. Rob de Vos, vlinderexpert van Naturalis, weet nog hoe het moet. “Tegenwoordig bewaart men rupsen in alcohol, maar vroeger droogde men de rupsen en probeerde de natuurlijke vorm en kleur te behouden. Er werd een sneetje in de anus gezet en men rolde met een rond houtje alle ingewanden naar buiten. Hierna stak men een rietje in de anus en blies men de rups voorzichtig op en droogde deze in een droogstoof. Indien nodig werden verbleekte kleuren met verf of inkt bijgekleurd.”

Uitgeblazen rupsen en opgeprikte insekten.
Uitgeblazen rupsen en opgeprikte insekten.
Naturalis | Licentie: Alle rechten voorbehouden

Droge planten en schimmels

Bladeren van planten droog je tussen papier, vaak een krant. Tussen droogpapier ligt de plant enige weken in de plantenpers. Het nadeel is wel dat alles plat wordt. Daarom bewaart men bloemen of andere plantendelen ook vaak in alcohol. Op expeditie is papier handiger, maar in een lab is ruimte voor een alcohol collectie. Ook paddenstoelen zijn gedroogd lang houdbaar. 

Waarom is een boom moeilijk op alcohol te bewaren?

Planten in alcohol en herbariumvel met gedroogde plant.
Planten in alcohol en herbariumvel met gedroogde plant.
Naturalis | Licentie: Alle rechten voorbehouden

Meer weten over de collectie van Naturalis? Ga dan mee op expeditie!

Ook interessant