Vanaf de 18e eeuw tot aan nu hebben wetenschappers talloze soorten planten en dieren beschreven. Maar er wachten nog vele op ontdekking. Hoeveel soorten zijn er in totaal? En hoe hebben zij een plekje op aarde veroverd?
Ga eens naar het bos en kijk hoeveel verschillende spinnen je vindt. Of paddenstoelen. Of vogels. Of bomen. Of … De natuur zit barstensvol met allerlei verschillende soorten. Een madeliefje is een soort. Dat geldt ook voor een regenworm, een krokodil of een darmbacterie. Tot op de dag van vandaag hebben wetenschappers zo’n 2,1 miljoen soorten beschreven, waaronder zo’n 1,5 miljoen dieren, 380.000 planten en 140.000 schimmels (zoals paddenstoelen). Bij die 2,1 miljoen in totaal zijn nog niet eens de bacteriën en andere microben opgeteld. En nog steeds worden nieuwe soorten ontdekt. Waar komt die duizelingwekkende hoeveelheid vandaan?
De geschiedenis van het leven is miljoenen jaren oud. De soorten zijn gedurende die tijd ontstaan. Zo ontstonden de eerste vissen ongeveer 530 miljoen jaar geleden. En aan de hand van fossielen denken wetenschappers dat de eerste zoogdieren zo rond 160 miljoen jaar geleden leefden. Er zijn soorten uitgestorven, en er komen ook steeds weer nieuwe soorten bij. Maar hoe gaat dat eigenlijk, het ontstaan van nieuwe soorten?
Naturalis-onderzoeker Menno Schilthuizen legt uit hoe nieuwe soorten ontstaan. “Daarvoor moet je kijken naar de omgeving waar de soorten leven. De natuur kent allerlei verschillende leefomgevingen. Neem bijvoorbeeld een bos, een beek of een woestijn. Soorten kunnen naast elkaar bestaan omdat ze allemaal een eigen rol vervullen. Ze eten bijvoorbeeld verschillend voedsel en zitten elkaar niet in de weg. In een bos heb je onder andere bomen, bladeters, insecteneters, roofdieren en ook afvalopruimers. Hoe groter het aantal rollen dat binnen een leefgebied valt te verdelen, hoe groter het aantal soorten dat daar kan leven. Ook binnen een rol bestaan er meerdere soorten die elkaar beconcurreren. Soorten kunnen veranderen door de tijd. Als dieren of planten op verschillende plekken leven, krijgen ze andere eigenschappen. Soms gaan dieren of planten van een soort zoveel van elkaar verschillen, dat ze niet meer onderling voortplanten. Het zijn dan twee of meer soorten geworden.”
Dat Menno voorlopig nog genoeg werk heeft om nieuwe soorten te beschrijven, staat vast. Volgens schattingen lopen, kruipen, vliegen, zwemmen en springen er in totaal zo’n 8,7 miljoen soorten levende wezens op aarde rond. Reken je de bacteriën erbij, dan schieten de cijfers nog verder omhoog. “Je verstand staat natuurlijk stil bij zulke enorme aantallen,” zegt Menno. Het in kaart brengen van de natuur is belangrijk voor het begrijpen en beschermen ervan. Soorten - ook die we nog niet kennen - horen bij het totaalplaatje van ons thuis, en zijn mogelijk van nut, zonder dat we dit nu al weten.
