Kegelslakken: sluipschutters van de zee

Tom Jilink, 10 november 2017

Tussen koralen, verstopt onder een laagje zand, wacht een kegelslak op een prooi. Hij steekt zijn sifon, een slurfachtig lichaamsdeel, naar buiten. Hiermee neemt de kegelslak de geur van de prooi onder water waar. Een clownvisje komt langzaam dichterbij en is zich niet bewust van het gevaar dat op de loer ligt. De kegelslak ruikt het visje. Als de vis dichtbij is, brengt hij zijn giftige harpoen in positie. Pijlsnel schiet de harpoen in de prooi! Het visje is binnen twee tellen verlamd. Ook voor mensen kan het gif van een kegelslak fataal zijn.

Onderdeel van:

Waarom is dit gif zo sterk denk je?

Harpoen
(c) B. Wilson | Licentie: Alle rechten voorbehouden
Harpoen

Hoe zien hun harpoenen eruit?

Een harpoen is een soort speer met weerhaakjes, door een lijn met de werper verbonden. Mensen gebruiken een harpoen bij de jacht op vissen, zeehonden of walvissen. De lijn voorkomt dat de prooi kan ontsnappen. De harpoen van een kegelslak is eigenlijk een slakkentand die is veranderd in een holle pijl met weerhaakjes. Een kegelslak heeft meer harpoenen op voorraad. Hij bewaart ze in een holte achterin de keel. Er staat altijd één harpoen klaar om af te schieten.

Kegelslak eet een vis
(c) Wikimedia | Licentie: CC BY-NC-SA 4.0
Kegelslak eet een vis

Hoe schiet de kegelslak een harpoen af?

Als de kegelslak ruikt dat een visje dichtbij is, steekt hij langzaam een lange buigzame buis uit naar het visje. Deze heet proboscis. De buis kan meer dan twee keer zo lang worden als de slak zelf. Diep in het lichaam van een kegelslak zit een gespierde gifzak. De gifzak is met een kronkelig kanaal verbonden met de keel, waar de harpoen al klaarligt.

Als het uiteinde van de proboscis vlakbij het visje is, schiet de kegelslak de harpoen af door zijn gifzak samen te trekken. Dit veroorzaakt de stuwkracht nodig om zowel het gif als de harpoen weg te schieten uit de proboscis. De harpoen doorboort de schubben van het visje en het gif volgt door het holle kanaaltje in de harpoen.

Eet smakelijk!

Het gif van de kegelslak werkt in op de zenuwen. Het visje raakt vrijwel meteen verlamd. Al zijn spieren verkrampen. Zelfs zijn vinnen staan helemaal stijf. De handige kegelslak houdt tijdens het afschieten de harpoen vast met een sterk spiertje. Met deze spier hengelt hij het visje naar zijn mond en slokt deze in zijn geheel op. Twee uur later worden de schubben, de graten én de harpoen weer uitgekotst.