E+ GettyImages - Shayes17 | Licentie: RF Getty Images
De uitbarsting van de Fagradalsfjall op IJsland in 4K, zo is de gloeiend hete lava erg goed te zien!
Middelpunt van de aarde
Wie naar de het middelpunt van de aarde wil, moet 6378 kilometer afdalen. Helaas kan dat niet, want het is daar loeiheet. Mensen zouden gelijk wegbranden. De diepst gegraven plek in de aardkorst waar mensen komen is 4 kilometer diep. Het is de goudmijn Mponeng in Zuid-Afrika. De rotswanden in die mijn zijn 60 graden. Genoeg om je vingers te schroeien.
Brandende vragen
Leo Kriegsman van Naturalis is geoloog. Hij heeft brandende vragen over de binnenkant van de aarde. Waaruit bestaat de binnenkant van de aarde? Welke verschillende aardlagen zijn er? Omdat hij de aarde niet in kan, onderzoekt hij wat er naar buiten komt: lava. Leo onderzoekt lava van jonge en oude vulkanen. Vooral de brokjes die het meeneemt van diepe lagen hebben zijn interesse.
Leo Kriegsman
Dr. Ali Moukadiri - Univ. Fez. | Licentie: Alle rechten voorbehouden
Wat is lava?
Leo: “Lava is gesmolten steen die uit vulkanen komt. Diep in de aarde heet dit magma. Lava bestaat voornamelijk uit zo’n tien stoffen, de hoofdelementen. Daarnaast zijn er nog kleine beetjes andere stoffen, de sporenelementen. De hoofdelementen zijn silicium, zuurstof, aluminium, kalium, natrium, magnesium, ijzer en calcium. Dat zijn ook de hoofdelementen waaruit de aardkorst bestaat. Want de aardkorst is in feite voor een groot deel gestold magma, maar dan verweerd, omgewoeld en verplaatst.”
Stratovulkaan die uitbarst.
iStock - GettyImages - AZ68 | Licentie: RF Getty Images
Is lava uit elke vulkaan hetzelfde?
“Nee zeker niet. De samenstelling van lava verschilt per vulkaan en zelfs per uitbarsting. De Kilauea vulkaan in Hawaii heeft bijvoorbeeld heel dunne lava. Er zit veel ijzer en magnesium in en weinig aluminium en silica (kiezel). Hierdoor, en door de hoge temperatuur, is het vrij vloeibaar. De dunne lava stroomt makkelijk uit de vulkaanmond. De vulkaan krijgt hierdoor een platte vorm. Daarom heet die een schildvulkaan. Lava uit de Vesuvius in Italië bevat juist veel aluminium en silica. Hierdoor is deze dik en stroperig. Uitbarstingen zijn heftiger. De vulkaan wordt steeds hoger door de dikke lava. Zo’n hoge steile vulkaan heet een stratovulkaan.”
Schildvulkaan Nationaal Park Hawaii
iStock - GettyImages- HaizhanZheng | Licentie: RF Getty Images
Wat leren we van lava?
“We leren heel veel van lava. De kleur van vloeibare lava laat zien hoe heet deze is. Dat zegt weer iets over de aardwarmte. De samenstelling van lava, dus de stofjes die erin zitten, helpt begrijpen welke stoffen er op welke plek in de aarde zitten. Als je geluk hebt komen er ook brokjes steen mee. Heel interessant, want die maken zichtbaar waaruit de verschillende diepe aardlagen bestaan. Oude lava vertelt ons wanneer een vulkaan ooit uitgebarsten is. We gebruiken aslagen om te bepalen hoe oud fossielen zijn. Zo begrijpen we de geschiedenis van de aarde en het leven beter. Uiteindelijk is al deze kennis ook nodig om te voorspellen wanneer een vulkaan uitbarst. Dat is nog nooit iemand lang van tevoren gelukt. Er valt nog heel veel te ontdekken.”
Lava stroomt de zee in.
iStock - GettyImages - Eachat | Licentie: RF Getty Images
