Broeden? Dat doet de koekoek niet

Natasja Ouwerling, 10 oktober 2018

Moeiteloos jongen opvoeden? Simpel, laat ‘t een ander doen! We noemen dat parasiteren. Hoe werkt het bij de koekoek en welke dieren besteden de opvoeding ook uit?

Wat zijn broedparasieten?

Broedparasieten zijn dieren die hun eieren leggen in het nest van een andere diersoort, een waardvogel, zodat ze verder lekker niets meer hoeven te doen. Uitbesteden van broedzorg komt vooral voor bij vogels, zoals de koekoek. Ook sommige vissen en insecten, zoals de koekoekshommel, zijn broedparasieten. De eieren en jongen van een broedparasiet lijken veel op de eieren en jongen van de gastouders. Daardoor onderscheidt de waardvogel de eigen eieren niet van die van de broedparasiet. Zo voeden en beschermen de waardvogels alle jongen in hun nest, ook de jongen die niet van henzelf zijn.

Wist je dat: Bijna alle broedparasieten op een bepaalde manier vernoemd zijn naar de koekoek zoals de koekoekshommel?

Een karekiet voedt het veel grotere jong van de koekoek (Cuculus canorus)
Per Harald Olsen | Licentie: CC BY-SA 3.0

Hoe doet de koekoek het?

Alle verschillende soorten koekoeksvogels zijn broedparasieten. In Europa leven twee soorten, de koekoek en de kuifkoekoek. De eieren van de koekoek hebben dezelfde kleur en tekening als de eieren van één van de waardvogels, de  heggenmus, kleine karekiet of gekraagde roodstaart. De kuifkoekoek legt één tot zes eieren in nesten van kraaien, eksters en spreeuwen. Het jong van de kuifkoekoek groeit samen met de kuikens van de waardvogel op. Een koekoeksjong is minder vriendelijk. Het jong probeert de eieren en jongen van de waardvogel uit het nest te werpen.

 

Waarom gooit een jong van de koekoek de andere kuikens uit het nest?

Hoe legt een kuifkoekoek haar ei in een ander nest?

Het mannetje en vrouwtje van de kuifkoekoek werken samen om een ei in het nest van een andere vogel, zoals een kraai te leggen. Het kuifkoekoekmannetje lokt de kraai weg van het nest. De kuifkoekoekmoeder legt dan razendsnel een ei in het kraaiennest en maakt dat ze wegkomt. Want als de kraai haar ziet, valt hij aan en raakt het koekoeksvrouwtje mogelijk gewond. Kuifkoekoeken leggen tijdens het broedseizoen 12 tot 25 eieren in verschillende nesten van andere vogels.

Waarom laten sommige dieren hun eigen jongen door anderen opvoeden?