Het schitterende leven van de oester

Sanne van Gammeren, 26 september 2017

Houd jij van vlees of van vega? Als je een vleeseter bent, dan kun je dat op verschillende manieren eten. Gebakken, gekookt, gerookt... Maar wist je dat je vlees ook rauw kunt eten? Misschien heb je al eens geproefd van een broodje filet americain? Of een oester? Dat is een glibberig schelpdier uit de Zeeuwse wateren met een hele fijne smaak. Oesterliefhebbers eten het oesterdier het liefst terwijl het nog leeft. Dat klinkt een beetje oneerbiedig, maar het gebeurt echt. Maar de oester is meer dan een lekkernij. Het is een klein schatkamertje die tussen zijn schelpen iets heel bijzonders maakt.

Onderdeel van:

Bijzonder dier

Een oester heeft onder andere een hart, een maag, bloedvaten, spieren, een mond, nieren en een mantel. De mantel is het buitenste laagje van het dier waarmee het de ruwe oesterschelp maakt. Ook heeft de oester kieuwen, waarmee hij kleine alg-deeltjes uit het water zeeft als voedsel. Met zijn spieren opent en sluit de oester zijn twee kleppen, om te eten of ter bescherming. Die krijg je niet zomaar open. Natuurlijk heeft de oester ook een geslacht. Soms is het lastig te zien of je met een mannetje of vrouwtje te maken hebt. Oesters wisselen hun hele leven van geslacht. Soms zijn ze zelfs mannetje en vrouwtje tegelijk.

Oesters
(c) Thinkstock | Licentie: CC BY-NC-SA 4.0

Rivalen

In Nederland komen twee soorten oesters voor: de gewone en de Japanse oester. De gewone oester is echter niet meer zo gewoon en komt niet meer veel voor in Nederland. Dat heeft een aantal oorzaken. Allereerst gaat de gewone oester dood van het beestje Bonamia oestraea. Dit eencellige diertje veroorzaakt ontstekingen in de oester, met de dood tot gevolg. De Japanse oester is wel bestand tegen het beestje. Daarom doet de Japanse oester het beter. Nu groeien er zo veel dat er weinig ruimte overblijft voor de gewone oester. Ook kan de Japanse oester beter tegen de kou dan de gewone oester. De Japanse oester komt oorspronkelijk uit Azië en heeft veel invloed op de Nederlandse natuur.

oesterbank
Oceanotheque | Licentie: CC BY-NC-ND 4.0
Oesterbank

Nooit alleen

Oesters groeien op harde ondergronden. Er komen in één keer veel eitjes vrij bij moeder oester: de Japanse oester zet om de tien minuten 200 miljoen eitjes af! Na bevruchting zoekt een oesterlarf een plek om zich vast te hechten. Dit is de harde bodem of soms ook een andere oester. Wanneer veel oesters op elkaar groeien, noemen we dat een oesterbank. In een oesterbank leven niet alleen oesters, maar ook heel veel andere dieren, zoals pokken, mossels, sponzen, borstelwormen en nog veel meer. Oesters zijn dus nooit alleen!

Oester met parel
(c) Thinkstock | Licentie: CC BY-NC-SA 4.0

Oesters maken parels

Oesters zijn echte verassingspakketjes. Sommige maken schitterende parels aan. In Zeeland is een oester ontdekt waarin 21 kleine pareltjes zaten. Volgens parelkenner Hanco Zwaan van Naturalis is het een record. "Dit is een uitzonderlijk geval, meestal moet je wel duizend oesters openmaken voordat je een parel tegenkomt”.  Hanco heeft al duizenden parels in handen gehad. In het Nederlands Edelsteen Laboratorium in Naturalis onderscheidt hij wilde oesterparels van gekweekte oesterparels. Het verschil is soms zo moeilijk te zien, dat de parels gescand moeten worden. Dan zoekt Hanco naar kleine verschillen in een 3D-model. Een oester vormt niet zomaar een parel. Bij verwonding door een boorslak, maakt de oester een parelzakje op de wond. Zo groeit laagje na laagje de parel. Soms raakt de oester meerdere keren gewond. Dan krijg je meer parels. Oesters in Zeeland hebben de laatste jaren veel last van zulke boorders. Dat kan de reden zijn dat er meer parelvondsten zijn, zoals de oester met de 21 parels.

Ook interessant