Handig bepakte bijen

José de Wit, 14 november 2017

Hoe kun je zoveel mogelijk in één keer vervoeren, met je handen, in je armen of door het op je hoofd te stapelen? Probeer maar eens uit, het is nog niet zo makkelijk! Kleine dieren zoals bijen zijn hier heel goed in. Ze kunnen tot wel 20% van hun lichaamsgewicht vervoeren. Hoe doen ze dit?

Onderdeel van:

Hoeveel kun jij, zonder hulpmiddelen, in één keer vervoeren?

Waarom vervoeren bijen stuifmeel?

Bijen verzamelen nectar en stuifmeel. De ene soort verzamelt wat meer nectar, de ander juist meer stuifmeel. Dit brengen ze naar hun nest om ervoor te zorgen dat hun kleintjes, larven, genoeg te eten hebben. Daarnaast verzamelen sommige bijen zoals de honingbij nectar om honing van te maken zodat ze te eten hebben in de winter. Stuifmeel en nectar vinden bijen in bloemen. Sommige soorten gaan wel 10 bloemen per minuut langs en nemen al het stuifmeel in één keer mee!

Extra stuifmeel

In bloemen zit stuifmeel, maar hoe krijg je als bij zoveel mogelijk stuifmeel te pakken? Misschien heb je het weleens gehoord. Je staat dichtbij een plant met bloemen en ineens hoor je hard: bzzzzzzzzz! Waarschijnlijk heb je dan een bij gehoord die druk bezig is om stuifmeel los te krijgen. Sommige bijen verzamelen heel actief hun stuifmeel. Hiervoor bestaan verschillende tactieken. Eén ervan is door snel rondjes te vliegen in de bloem. De stuifmeelkorrels komen dan los en vallen op de bij. Een andere is door zich vast te bijten in de bloem, en heel snel met de vleugels te bewegen. Bij dit laatste is na het vertrek van de bij een bijtspoor te zien. Een klein stukje van de bloem kleurt dan bruin.

Hoe vervoert een bij stuifmeel?

Om het stuifmeel te vervoeren, hebben bijen iets handigs. Zij hebben op een deel van hun lijf extra lange en dikke haren. Als je met een microscoop naar deze haartjes kijkt, zie je vertakkingen, kleine uitsteekseltjes. Hierdoor blijft het stuifmeel beter aan de haren kleven.

Het grappige is dat niet elke bij deze bijzondere haren op dezelfde plek heeft. Zo hebben metselbijen en behangersbijen die haren op hun buik. Zij verzamelen stuifmeel op hun buik, ook wel de buikschuier (scopa) genoemd.

Andere bijen zoals honingbijen en hommels verzamelen het stuifmeel met de haren aan hun achterpoten, zogenaamde korfjes. De honingbij poetst met haar andere pootjes het stuifmeel naar de korfjes. Door dit met een beetje nectar te mengen, blijft het stuifmeel hier als een klein klontje aankleven. Nog weer andere bijen zoals de pluimvoetbij hebben geen nectar nodig om het stuifmeel te vervoeren. Bij deze bij blijft het stuifmeel tussen de vele haren aan de achterpoten kleven. Kijk maar eens naar de pluimvoetbij. Zie jij de achterpoten nog?

Alle stuifmeelkorrels verzamelen!

Uiteindelijk verzamelt elke bij dus op zijn eigen manier. Na elk bezoek aan een nieuwe bloem komt er weer een beetje stuifmeel bij. Ze stoppen met verzamelen voordat ze te zwaar zijn. Bijensvlug leveren zij hun kostbare voorraad af om vervolgens weer vrolijk op pad te gaan voor een nieuwe lading stuifmeel. Het verzamelen begint opnieuw. Gelukkig maar dat bijen hier zo handig in zijn!