Poep, plas, zaad of een baby komen bij mensen uit verschillende lichaamsopeningen. Vogels hebben één cloaca voor dit alles. Wat is een cloaca en wat doen vogels ermee?
De cloaca komt bij verschillende dieren voor: vogels, reptielen en amfibieën. Er zijn enkele enkele zoogdieren en vissen met een cloaca: haaien en roggen.
De cloaca zit aan de buikzijde van vogels, achter de poten. Onder veren verstopt vind je de opening van de cloaca.
Achter die opening zit een holte waar poep en plas, maar soms ook eieren en zaadcellen langs gaan. Alles in één orgaan. Hoe zit dat?
Net als mensen eten en drinken vogels. Het voedsel maakt een lange reis door het lichaam langs maag en darmen. Door kneden, duwen en menging met verteringssappen valt het voedsel uiteen in opneembare stoffen. Bloed neemt de stoffen door de darmwand op. Stoffen die het lichaam niet nodig heeft verlaten het lichaam als poep.
Vocht uit het voedsel van mensen komt eerst in het bloed en daarna in de blaas terecht. Wij plassen als onze blaas vol zit. Plas stroomt door de plasbuis weg. Bij vogels komt het laatste stukje darm en de plasbuis in de cloaca uit. Vogels lozen poep en plas tegelijk via één uitgang: de cloaca. Vogelpoep is daarom meestal een witte natte brij met in het midden een donker deel: het poepje.
In de lente schijnt de zon langer en is er meer voedsel. Vogels gaan dan op zoek naar een partner. Mannetjes zingen, dansen, tonen vliegkunsten en pronken met felle kleuren: de balts. De vrouwtjes kiezen een mannetje uit en samen bouwen ze een nest. Ondertussen verandert er in het lichaam van alles: bij de vrouwtjes rijpen in de eierstok een aantal kleine eitjes tot grote die veel voedingsstoffen bevatten. Door de eileider is er een verbinding tussen de eierstok en de cloaca. De mannetjes maken heel veel zaadjes in de zaadballen. Deze zijn rechtstreeks verbonden door de zaadstreng met de cloaca. Bij enkele vogels, zoals de eend, is het deel waar alléén de zaadjes uitkomen in de cloaca sterk vergroot; de penis. Meer hierover in “de 7 meest bizarre pennissen”.
Dan is het grote moment daar: de paring.
Het mannetje staat tijdens de paring wiebelend en met klapperende vleugels op de rug van het vrouwtje. Beide vogels draaien hun staart zodat de openingen van de cloaca’s op elkaar drukken. Dit gebeurt op gevoel. Razendsnel stromen zaadcellen door de zaadstreng door de cloaca’s naar de eitjes van het vrouwtje. Een zaadje dringt in een rijp eitje, het eitje is bevrucht. Hierna groeit het ei met dooier en eiwit om het vruchtje. Als laatste vormt zich een schaal van kalk rondom het ei. Het ei is klaar en komt in de rekbare cloaca. De uiteinden van darm en plasbuis sluiten even en het ei wordt gelegd!
Een cloaca is dus een opening waar plas, poep, eieren en in de meeste gevallen zaadjes doorgaan.
