Dinosaurussen in je achtertuin

Niels Kerstes, 15 januari 2018

Dinosaurussen stierven ongeveer 66 miljoen jaar geleden uit, waarschijnlijk door een meteorietinslag. Dit is vast geen nieuws voor je. Alleen...het klopt niet helemaal. Eén groep dinosaurussen wist de ramp te overleven. Sterker nog, er leven nu nog duizenden soorten van deze dino's op onze aarde. Je kunt ze gewoon vinden in je achtertuin of op straat.

Onderdeel van:

Natuurlijk, je zult vandaag de dag (gelukkig!) niet zomaar een Tyrannosaurus rex tegen het lijf lopen. De hele grote dinosaurussen zijn wel echt allemaal van de aardbodem verdwenen. Maar achterneven en -nichten van deze gevaarlijke vleeseter kom je nog dagelijks tegen. Nou zul je denken: ja hoor, de schrijver van dit stukje ziet ze vliegen! Nou, dat klopt. Ik heb het namelijk over vogels!

 

Vleeseters die op twee poten lopen

Vogels horen bij een groep dinosaurussen die theropoden worden genoemd. De meeste theropoden aten vlees en liepen op twee poten. De T. rex is een goed voorbeeld van een flink uit de kluiten gewassen theropode. Onderzoekers hebben ontdekt dat sommige theropoden eigenlijk best wel veel op vogels leken. Zo hadden veel theropoden een verenkleed. Dit weten we omdat er fossielen zijn gevonden van theropoden waarbij duidelijk veren te zien zijn. In Myanmar is onlangs een brok barnsteen (fossiele boomhars) gevonden met daarin een 99 miljoen jaar oud stuk staart van een theropode. Deze staart zit vol met veren!

Er zijn meer overeenkomsten tussen theropoden en vogels. Sommige theropoden legden hun eieren in nesten en broedden ze uit, net zoals vogels dat nu nog doen. Hier zijn we achter gekomen omdat er fossielen zijn gevonden van theropoden die precies als broedende vogels op hun nest zitten. Ook als je naar de skeletten van theropoden kijkt, zie je dat ze erg lijken op de skeletten van vogels van tegenwoordig.

(c) Wikimedia | Licentie: CC BY-NC-SA 4.0
Deze dinosaurus, Citipati genaamd, spreidde net als vogels van nu haar voorpoten links en rechts uit om zo haar eieren onder haar vleugelveren warm te kunnen houden.
(c) David Bygott (bewerking) I CC BY-NC-SA 2.0
Dit is de onderkant van de vleugel van een struisvogel. Struisvogels hebben klauwen aan de uiteinden van twee van hun "vingers".

Door al de overeenkomsten tussen vogels en theropoden zijn de meeste onderzoekers er intussen wel van overtuigd dat vogels ook theropoden zijn. Vogels verschillen wel wat van andere theropoden. Zo zijn ze hun tanden en hun staart van botten verloren. Hun voorpoten zijn veranderd in vleugels. Toch blijven het dino's! Je kunt trouwens bij sommige vogels nog goed zien dat hun voorouders ooit voorpoten hadden. Onder andere struisvogels en emoes hebben duidelijke klauwen (nagels) aan het einde van wat ooit hun vingers waren.

Verkeerd beeld

Het is misschien lastig om te geloven dat vogels dinosaurussen zijn. Dit komt misschien doordat er een verkeerd beeld is ontstaan van hoe theropoden er in het echt uitzagen. Neem nou de beroemde Velociraptor uit Jurassic Park. In de film heeft deze dino, een theropode, een huid van schubben zonder ook maar één veer. Inmiddels weten wetenschappers dat Velociraptors van kop tot staart bekleed waren met veren.

Zo zou de Velociraptor er in het echt hebben kunnen uitzien: van kop tot staart onder de veren.
(c) Fred van Wierum | Licentie: CC BY-NC-SA 4.0

Erg succesvol

De eerste vogelachtige dinosaurussen ontstonden al zo'n 150 miljoen jaar geleden. Er vlogen al voorouders van onze eenden en kippen rond toen de T. rex nog over de aarde bulderde. Terwijl alle andere dinosaurussen 66 miljoen jaar geleden van de aardbodem verdwenen, wisten de vogels de grote uitsterving te overleven. Tegenwoordig leven er zo'n 10.000 verschillende soorten vogels op aarde. Vogels zijn bijna overal op de wereld wel te vinden, van de zuidpool tot in de tropen. Dinosaurussen uitgestorven? Echt niet!

Geloof jij dat pinguïns en duiven dinosaurussen zijn?

Meer weten over de vogels die je om je heen kunt vinden? Ga dan mee op expeditie!