De prijs voor beste moeder gaat naar … de grote kaardespin
Ouderdieren hebben vaak veel over voor de zorg van hun jongen.
Toch kunnen de meeste ouders niet op tegen de grote kaardespin.
Zij brengt het ultieme offer; ze laat zich opeten door haar eigen jongen.
Onderdeel van:
Hongerige jongen
De grote kaardespin (Amaurobius ferox) komt ook in Nederland voor, onder stenen en in oude muren. De grote kaardespin legt zo’n 60 tot 130 eieren waar jonge spinnen uitkomen. Ook legt ze eieren waar geen jongen uit zullen komen. De jonge spinnetjes eten deze eieren op. Hongerig blijven ze, na een paar dagen eten zij hun moeder op: kannibalisme! Durf jij dit in een filmpje te bekijken?
Matrifagie
Dit verschijnsel wordt ook wel matrifagie genoemd (matri=moeder en phagein=eten). Niet alleen bij de grote kaardespin komt dit voor, maar ook bij sommige andere spinnen. Waarom doen spinnen dit?
Peter van Helsdingen is een echte spinnenkenner en onderzoeker van Naturalis. Hij vertelt dat de meeste spinnen eigenlijk niet voor hun nageslacht zorgen. Daarom is matrifagie bijzonder. In Nederland komt matrifagie, naast de grote kaardespin, ook voor bij de kleine wigwamspin (Phylloneta sisyphia).
Alles voor eten
“Wat opvalt bij spinnen met matrifagie, is dat de moeders de jongen voeden,” vertelt Peter. “De moederspin vangt een prooi en legt deze in het web, daar komen de jongen op af. Als de moeder zelf dood gaat, is de stap om de moeder te eten dan niet zo groot. Op deze manier is matrifagie mogelijk ontstaan. Waarom de grote kaardespin zich levend laat opeten is niet helemaal bekend. Verder komt kannibalisme bij spinnen veel voor. Jonge spinnen doen er alles aan om voedsel te krijgen; broertjes en zusjes eten hoort hier ook bij.”
Door matrifagie overleven meer jongen
Onderzoekers hebben ontdekt dat het heel voordelig is voor de jongen om hun moeder op te eten. Een opgegeten moeder legt geen eieren meer. Haar jongen sterven echter niet van honger. Ze groeien snel genoeg om zelf een prooi te vangen. Hierdoor hebben ze een grotere kans om te overleven.
Andere zorg van spinnen
Spinnen hebben ook andere manieren van zorg. Peter geeft een paar voorbeelden, zoals de kraamwebspin (Pisauridae). Deze spin draagt haar eitjes mee tussen haar voorpoten in een soort eicocon. Als ze merkt dat de eitjes bijna uitkomen bouwt ze een koepelweb. Ze hangt de cocon met eitjes onder de koepel en gaat zelf bovenop het web zitten. Soms blijft de moederspin net zolang op het web zitten tot ze sterft. Peter vindt wel eens een dode moederspin, bovenop haar koepelweb met jongen.