De komeetstaartvlinder: een wonderlijk dier

Sanne van Gammeren, 4 september 2017

Deze vlinder ziet er net zo spectaculair uit als zijn naam. Met zijn grote gele vleugels is de komeetstaartvlinder een van de grootste nachtpauwogen ter wereld. Heb je ooit zo’n grote vlinder gezien? Hij wordt wel groter dan je hand! Het mannetje heeft nog langere staarten aan de vleugels dan het vrouwtje, weet jij al waarvoor?

Onderdeel van:

Zijdespinners

Vlinders die cocons van zijde spinnen heten zijdespinners. Als een rups van de komeetstaartvlinder klaar is om zich te verpoppen, spint hij zo’n cocon van zijde. Mensen maken kleding van zijde, alleen is de zijde van de komeetstaartvlinder daar niet sterk genoeg voor. De zijde van de echte zijdevlinder uit China en de hemelboomvlinder uit Oost-Azië is daar veel beter geschikt voor omdat het een van de sterkste natuurlijke materialen is. In het verleden roofden reizigers cocons van wilde zijdevlinders omdat die zo veel geld waard waren. Tegenwoordig zijn de wilde zijdevlinders uitgestorven.

Thinkstock | Licentie: CC BY-NC-SA 4.0
Een zijdespinner
Thinkstock | Licentie: CC BY-NC-SA 4.0
Een komeetstaartvlindermannetje

Daten voor gevorderden

Wanneer een mannetje van de Komeetstaartvlinder uit zijn cocon is gekropen, gaat hij rustig op een tak zitten en spitst hij zijn veervormige voelsprieten. Met de voelsprieten ruikt het mannetje vruchtbare vrouwtjes, soms op wel kilometers afstand. Dan gaat hij naar haar op zoek. Hij heeft niet veel tijd: na vijf dagen sterft hij van de honger. De vlinder heeft namelijk geen monddelen (roltong). Hij stopt al zijn tijd en energie in het versieren van een partner. Het doel is om ten minste één vrouwtje te bevruchten. Daarna zoekt het vrouwtje een plant om haar eitjes op te leggen. Kort daarna zal ook zij sterven.

Hoe kan het dat deze vlinders na enkele dagen sterven?

De staarten van de vlinder zijn erg functioneel
Thinkstock | Licentie: CC BY-NC-SA 4.0

Hoe vleermuizen zien

Vleermuizen jagen op insecten. Dit doen ze niet door te kijken, maar met geluid. Dat heet sonar. De vleermuis maakt een heel hoog geluid. De trillingen van het geluid die niets raken, verdwijnen in de lucht. De trillingen die een insect raken, kaatsen terug naar de oren van de vleermuis. Zo weet de vleermuis waar het insect is en kan hij het vangen. De komeetstaartvlinder laat zich echter niet zomaar vangen.

Staarten tegen vleermuizen

De mannetjes vlinder heeft lange staarten aan de achtervleugels. Volgens Amerikaans onderzoek is dat om vleermuizen te misleiden.  De trillingen van de vleermuizen ketsen namelijk niet alleen van het lichaam van de vlinder af, maar ook van de lange vleugeluiteinden. Hierdoor lijkt de vlinder voor de vleermuis veel groter dan hij eigenlijk is. De vleermuis grijp daardoor vaak mis, denkend dat hij een grotere prooi vangt.

Doe je ogen dicht en laat iemand zich verstoppen in de ruimte. Vervolgens roept de ander jou terwijl jij nog steeds niet kijkt. Hoor jij waar diegene is? Wat is het verschil tussen jouw oren en die van een vleermuis?

Thinkstock | Licentie: CC BY-NC-SA 4.0
Cocon komeetstaartvlinder

Cocon met regenpijp

De komeetstaartvlinder is een wonderlijk dier. Wist je dat het ook slimme bouwers zijn? De cocon heeft onderin allemaal kleine gaatjes. Hierdoor stroomt de regen weg en verdrinkt de pop van de vlinder niet. Iedere cocon heeft zijn eigen regenpijpjes.

Cadeautje voor Vaderdag

Rob de Vos is vlinderexpert van Naturalis en brengt dieren in de collectie op naam. De collectie van Naturalis bevat veel vlinders, ook komeetstaartvlinders. Rob de Vos heeft zijn liefde voor vlinders van jongs af aan meegekregen. Zijn vader kweekte namelijk onder andere komeetstaartvlinders. “Op vaderdag kwam er eens een komeetstaartvlinder uit de cocon, dat was al een cadeautje op zich. Als ze net uit de cocon komen, zijn de vleugels nog opgevouwen. Naarmate de vleugels zich steeds meer vulden met hemolymfe, ontrolden de lange staarten zich als een feesttoeter. Wat een feestelijke dag!”.

 

Thinkstock | Licentie: CC BY-NC-SA 4.0
Een komeetstaartvlindervrouwtje

Deze onderzoekers weten hier wel wat van