De Aziatische hoornaar – Een gevaarlijke indringer?

Dirk-Jan Evers, 31 januari 2018

Ze ziet eruit als een grote wesp en leeft met duizenden in een nest bij elkaar: de Aziatische hoornaar. Met papier van fijngekauwd hout maakt de hoornaar een nest, soms zo groot als een basketbal. In 2017 is hoog in een boom het eerste Aziatische hoornaar nest in Nederland gevonden. Wetenschappers zijn daar niet blij mee, want ze zijn bang dat de hoornaars slecht zijn voor onze bijen.

Onderdeel van:

Wetenschappelijke naam

Vespa velutina

Verspreiding

Oorspronkelijk Oost-Azië, nu ook in West- en Zuid-Europa

Lengte

Koningin 30 mm, werksters 20 mm, mannetjes 25 mm

Een bijenjager

Zoals je misschien al had geraden, komt de Aziatisch hoornaar uit Azië. Een van haar lievelingsmaaltjes is de honingbij. In Azië eet deze hoornaar dan ook Aziatische honingbijen. De hoornaar zweeft boven een bijennest en wacht daar tot een honingbij terugkomt van voedsel zoeken. De hoornaar grijpt de bij zodra zij deze ziet. Op deze manier proberen hoornaars al heel lang bijen te vangen. Door de jaren heen pakten de hoornaars veel van de bijen die te langzaam naar het nest toe vlogen. De bijen die heel snel naar hun nest vlogen, kwamen vaak veilig aan. Snelheid geeft voordeel. De bijen zijn dan ook geëvolueerd, zodat ze snel naar hun nest vliegen als ze een hoornaar in de buurt zien.

Hoornaar en bij
Danel Solabarrieta I Licentie: CC BY-SA 2.0
Een hoornaar in de aanval!

Een makkelijke prooi

Een paar jaar geleden kwam de Aziatische hoornaar per ongeluk in Europa terecht, meegereisd met een scheepslading aardewerk vanuit China naar Frankrijk. Vanuit Frankrijk ging de hoornaar naar andere landen in Europa en jaagt nu op de Europese honingbij. Dat is volgens wetenschappers een groot probleem.

De Europese honingbijen kennen de Aziatische hoornaar namelijk niet. De bijen weten niet dat ze op het menu staan van deze hoornaar. Ze weten daarom ook niet dat ze snel naar hun nest moeten vliegen als er zo'n hoornaar in de buurt is. De hoornaars kunnen  zoveel bijen pakken als ze willen. De Europese honingbijen zijn namelijk niet geëvolueerd om de Aziatische hoornaar te ontwijken.

Hoornaarsnest
Het eerste hoornaarsnest van Nederland.
Sanne Marim (Naturalis) | Licentie: CC BY-NC-SA 4.0

Ongewenste reiziger

Bijen zijn belangrijk voor het bestuiven van veel bomen en planten. Ook veel voedselplanten, zoals appels en bonen. Zonder bestuiving vormen al die planten geen vruchten. Biologen zijn dus niet blij met de komst van de Aziatische hoornaar naar Europa.

Als hoornaars alle bijen vangen, wat gebeurt er dan met de planten waarvan wij eten?

De Aziatische hoornaar heeft zich al verspreid naar veel landen van Europa. In 2017 is de eerste van deze hoornaars in Nederland gezien. Wetenschappers hebben met man en macht gezocht naar het nest. Toen ze dat uiteindelijk hoog in een boom in Zeeland vonden, haalden ze het nest meteen weg. De Nederlandse bijen zijn dus weer veilig voor deze hoornaars.

Hoe zou jij bijen beschermen tegen de hoornaars?

Ook interessant