Algen: een verstikkende plaag?

Tom van den Top, 2 juni 2022

Wat is toch die derrie in de vijver, die het water troebel maakt? Het zijn algen. Ze spelen een grote rol bij het leven van andere dieren in het water. Sommige algen zorgen ervoor dat van alles kan leven in water, andere algen maken juist een einde aan leven onder water. Hoe werkt dit?

Onderdeel van:

Wat zijn algen?

Algen leven in het water. Ze zijn klein, gekleurd en ze lijken op planten. Het is een beetje een gekke groep, waaronder veel soorten vallen. Marnel Scherrenberg, beheerder van de planten bij Naturalis, vertelt: “Vroeger werd eigenlijk alles dat een beetje leek op algen in deze groep op één hoop gegooid. Nu zien we dat sommige van deze algen eigenlijk meer een soort bacteriën zijn. Onderzoekers zijn vaak in discussie over verschillend algen en waar ze precies bijhoren.” Om deze reden is de groep algen heel divers: van dunne eencellige groenwieren, tot kleurrijke koraalalgen die sprekend op koraal lijken. Eén ding hebben alle algen gemeen: ze maken zuurstof aan via fotosynthese.

Collectiebeheerder botanie Marnel Scherrenberg laat een groenwier zien.
Naturalis | Licentie: Alle rechten voorbehouden
Collectiebeheerder botanie Marnel Scherrenberg laat een groenwier zien.

Welke soorten algen heb jij weleens gezien?

Zie je dat de koraalalg op de linkerfoto veel lijkt op het echte koraal in de rechterfoto?
Zie je dat de koraalalg op de linkerfoto veel lijkt op het echte koraal in de rechterfoto?
mehmettorlak I iStock I Getty Images | Licentie: RF Getty Images

Schoon en bruisend water

Door middel van fotosynthese zorgen algen voor meer zuurstof in het water. Sterker nog, algen zijn de grootste zuurstofbron ter wereld. Hierdoor kan het bruisen van leven in het water, door bijvoorbeeld visjes en weekdieren. Als je een vijver in je tuin hebt, is het daarom slim om te kijken of je de juiste algen in je water hebt en of het hier goed mee gaat. Marnel: “Sommige algen zijn een zogenaamde indicatorsoort. Deze soorten leven alleen in schoon water, een bewijs dat het water schoon is en toegankelijk voor leven.”

Wist je dat we in de toekomst waarschijnlijk vaak algen gaan eten? Ze bevatten veel voedingsstoffen en we kunnen ze op een klein gebied snel laten groeien.

Met de juiste algen bruist het water van leven.
AshleyWiley I iStock I Getty Images | Licentie: RF Getty Images
Met de juiste algen bruist het water van leven.

Algen maken leven mogelijk

Algen kunnen zelfs voor nieuw leven zorgen in een waterplas. Algen blijven kleven aan de pootjes of veren van vogels. Zo kunnen ze in water belanden dat nog geen leven bevat. Marnel: “Algen hebben weinig voeding nodig om te groeien en doen dit dus ook in levenloos water. Vervolgens maken ze zuurstof aan in het water, waardoor allerlei watervlooien, muggenlarven, kikkerdril en uiteindelijk ook visjes zich kunnen nestelen. Voor je het weet is het water een baken van leven geworden.”

Walgen van algen

Dat algen zich overal thuis voelen, kan ook een gevaar opleveren. In sommige waterplassen groeien algen die giftige stoffen aanmaken. Dit zijn blauwalgen. Zeker als het water erg warm is in de zomer, vormen de algen een soort deken op het water. De giftige stoffen die deze algen aanmaken, zijn dodelijk voor veel ander leven onder water. Ieder jaar is het voor gemeenten een grote uitdaging om deze algen weer uit het water te halen.

Sommige algen blazen een waterbron dus nieuw leven in, terwijl andere het leven in water juist verwoesten. Eén ding is zeker, algen zullen niet snel verdwijnen. Dus hoe meer we erover weten, hoe beter we ermee kunnen samenleven.

Ook mensen kunnen ziek worden van blauwalg in water. Belangrijk dus om even geen duik te nemen in dit water.
Cornutus I iStock I Getty Images | Licentie: RF Getty Images
Ook mensen kunnen ziek worden van blauwalg in water. Belangrijk dus om even geen duik te nemen in dit water.

Wist je dat Naturalis ongeveer 250.000 algen in haar collectie heeft van wel 80.000 verschillende soorten?