Vincent Merckx

schimmel- en plantenonderzoeker
Sanne van Gammeren, 31 januari 2018

Vincent Merckx is schimmel- én plantenkenner. Hij onderzoekt hoe die twee samenwerken. Hij wil weten hoe hun samenwerking in de loop van de tijd is veranderd. Vincent is ook een ontdekkingsreiziger. Hij reist naar tropische plekken over de hele wereld, op zoek naar nieuwe wezens.

Hoe werken planten en schimmels samen?

“Planten zijn zichtbaar; ze groeien gedeeltelijk boven de grond. Schimmels zie je meestal niet. Een schimmel vormt een kluwen van draden in de grond, de zwamvlok. Met hun draden halen ze voedsel uit de grond en uit (dode) bladeren. De draden zijn zo fijn, dat ze in een plantenwortel kunnen kruipen. Op deze manier zijn een plant en een schimmel verbonden en werken ze samen. Soms hebben ze beide een voordeel; de schimmel geeft water en mineralen aan de plant en krijgt daar suiker voor terug. Sommige planten bedriegen de schimmel en stelen de mineralen. Ik onderzoek hoe planten dat doen en welke schimmels bestolen worden.”

Petra Sonius | Licentie: CC BY-NC-ND 4.0
Vincent onderzoekt plantenwortels op de aanwezigheid van schimmels.
Vincent Merckx | Licentie: Alle rechten voorbehouden
Één van de bedriegende plantjes

Hoe voer je jouw onderzoek uit?

“Eerst verzamel ik de planten in de jungle. Ik reis daarvoor naar plekken als Colombia, Hong Kong en Borneo en blijf er soms wel twee maanden. Omdat schimmels in de grond zitten en erg klein zijn, zijn ze moeilijk te vinden. De planten die schimmels bestelen zijn juist makkelijk te vinden; je zoekt naar kleine, raar uitziende plantjes zonder bladeren en groene kleur. Als ik ze heb gevonden, verzamelen we de wortels van die planten. In de wortels zoeken we dan naar de schimmels en onderzoeken we hoe de plant de schimmel bedriegt.”

Deze planten stelen eten van schimmels, weet jij nog een andere manier hoe planten aan hun voedsel kunnen komen? Tip: denk aan de Venus vliegenval!

Hoe ben jij als onderzoeker begonnen?

“Ik was al vroeg geïnteresseerd in biologie; als kind had ik een heel grote collectie vleesetende planten op mijn kamer. Toen ik op de Universiteit in Leuven onderzoek deed naar planten dacht ik: nu ben ik een echte onderzoeker. Het was voor mij een openbaring dat je als beroep onderzoeker kunt zijn en de wereld kan afreizen. Ik beslis zelf wat ik wil onderzoeken. Bij wetenschappelijk onderzoek is creativiteit belangrijk!”

Vincent Merckx | Licentie: Alle rechten voorbehouden
Vincent Merckx
Vincent Merckx | Licentie: Alle rechten voorbehouden
Vincent in het veld

Heb je tips voor mensen die onderzoeker willen worden?

“Ga ervoor. Alles is mogelijk en je kunt alles worden wat je wilt. Mijn indruk is: als je gedreven bent en doorzet, dan doen zich kansen voor die je moet grijpen. Er zijn zoveel coole dingen om te doen, als je er maar voor gaat. Als je schimmelonderzoeker wilt worden, is het nu een heel coole tijd om te beginnen. Het is lang een ongrijpbaar onderwerp geweest, maar nieuwe technieken maken steeds meer mogelijk. We kunnen nu met DNA kijken welke schimmels waar zitten en wat ze daar doen. Er komt een revolutie aan!

Wat is je motivatie om onderzoek te doen?

“Ontdekkingsreizigers boeien me. Als kind las ik over de portugezen die de wereld hebben ontdekt. Het lijkt alsof dat van andere tijden is, alsof er nu niets meer te ontdekken is. De openbaring is eigenlijk dat er nog heel veel te ontdekken is. Er zijn nog zoveel nieuwe soorten en zoveel plaatsen op aarde die bijna niet bezocht zijn. In die zin zijn de ontdekkingsreizigers wel een beetje mijn helden. Ik vind het daarnaast ook verrassend dat we zo weinig weten over schimmels; wezens die onzichtbaar zijn voor het blote oog. Mijn drijfveer is om de natuur om ons heen beter te begrijpen.

Vincent Merckx | Licentie: Alle rechten voorbehouden
Vincent vindt een plantje

Heb jij weleens een gekke plant gevonden?

Wat hoop je ooit nog te ontdekken?

“Ik heb het gevoel dat we aan het begin staan van het onderzoek naar de samenwerking van schimmels en planten. Ik hoop daar nog meer over te ontdekken. Daarnaast is het belangrijk mensen te tonen dat wat ik doe belangrijk voor hen is. Mijn vrienden zeggen altijd dat ik op vakantie ga als ik veldwerk doe. Veldwerk is natuurlijk ook gewoon werk en het is niet eenvoudig. Daarom vind ik het belangrijk om te laten zien wat een wetenschapper doet.”

Wist je dat er ook zulke planten in Nederland voorkomen?

Het is wel erg zeldzaam, maar vooral in duinbosjes kun je het plantje Stofzaad tegenkomen!
Rogier van Vugt | Licentie: Alle rechten voorbehouden