Wat leeft er op de zuidpool?

Madelon Rietveld, 4 september 2017

IJskoude vlakten, een gierende wind en extreme droogte. Met een gemiddelde temperatuur van -49 °C is de zuidpool bijna drie keer kouder dan een vriezer! Door het extreme klimaat is het een moeilijk gebied om te overleven. Behalve wetenschappers die tijdelijk op de zuidpool verblijven om onderzoek te doen, kom je er geen mensen tegen. Toch zijn er wel een aantal planten- en diersoorten die zich aan de koude omgeving hebben aangepast.

 

Onderdeel van:

Heb jij een idee welke planten en dieren op de zuidpool leven? Denk bijvoorbeeld aan pinguïns. Hoe beschermen zij zich tegen de kou?  

Overleven op de zuidpool

Op de zuidpool leven verschillende soorten pinguïns. Zij brengen de helft van de tijd op het land door en hebben een dikke vetlaag en winddicht verenkleed die hen beschermt. Als het hard stormt en sneeuwt staan ze dicht tegen elkaar aan met hun rug naar de wind. Op die manier hebben ze het minst last van de kou. De rest van de tijd zwemmen ze in de zee op zoek naar voedsel. Ondertussen moeten ze opletten dat ze zelf niet als hapje eindigen. Toch hoeven pinguïns voor ijsberen niet bang te zijn. IJsberen leven namelijk alleen op de noordpool, terwijl je pinguïns op de zuidpool vindt en een paar afgedwaalde soorten langs de kust van Afrika en bij de Galapagoseilanden leven. Daardoor komen ze elkaar nooit tegen. Maar dat wil niet zeggen dat pinguïns op de zuidpool veilig zijn! In het water liggen namelijk zeeluipaarden op de loer. Zij eten graag pinguïns.

Pinguins
Thinkstock | Licentie: CC BY-NC-SA 4.0
Pinguïns komen niet op de noordpool voor

Kleine diertjes

Naast grote zeedieren zijn er ook kleine zeediertjes te vinden op de zuidpool. Antarctisch krill bestaat uit kleine kreeftachtigen die maximaal 2 gram wegen. Stel je voor, er leeft wel 500 miljoen ton krill in de oceaan? Dat zijn drie- tot vierhonderd triljoen beestjes! Dat is maar goed ook, want allerlei dieren eten krill. Van vogels, zoals de pinguïn en de albatros, tot zeehonden, inktvissen en walvissen. Walvissen eten zelfs duizenden kilo’s krill per dag. Zonder krill zouden heel veel dieren op de zuidpool niet genoeg te eten hebben.

Aanpassen aan de kou

Sommige dieren zijn heel goed aangepast aan de kou, maar er zijn ook veel dieren die niet kunnen overleven in heel koude gebieden. Koudbloedige dieren zoals slangen, spinnen, schorpioenen en kikkers leven niet op de zuidpool. Zij hebben warmte nodig om te leven. Zij kunnen zich niet warm houden en zoeken warme plekken om op te warmen. Wanneer hun leefomgeving te koud is, stopt hun lichaam met werken. Daardoor zouden koudbloedige dieren op de zuidpool bevriezen.

 

Zeeluipaard
Zeeluipaarden hebben een dikke speklaag om zich tegen de kou te beschermen
Thinkstock | Licentie: CC BY-NC-SA 4.0
Rendiermos
Licentie: CC BY-NC-SA 4.0
Er groeien mossen op de zuidpool

Samenwerken om te overleven

Voor planten is het leven op de zuidpool zwaar. Gelukkig is een deel van de zuidpool niet het hele jaar met sneeuw en ijs bedekt. Daardoor groeien er zelfs twee bloemplanten: de Antarctische smele en sterremos. Zij komen op steeds meer plekken op de zuidpool voor door de opwarming van de aarde. Net zoals smele en sterremos, groeien ook mossen en korstmossen alleen op plekken die niet het hele jaar door sneeuw en ijs bedekt zijn. Voor hen is samenwerken heel belangrijk. Zo groeien mossen en korstmossen vaak dicht bij elkaar waardoor ze minder snel uitdrogen. En je verwacht het misschien niet, maar er komen zelfs zo’n 20 soorten paddenstoelen voor op de zuidpool! Zij zijn net als planten en korstmossen alleen te vinden op sneeuw- en ijsvrije plekken.

Zuidpool: koud of warm?

De zuidpool is een van de koudste plekken op aarde. Zelfs op de noordpool wordt het niet zo koud. De noordpool is namelijk een met ijs bedekte zee die door het zeewater een beetje wordt opgewarmd. De zuidpool bestaat daarentegen uit land bedekt met een dikke laag ijs. Op sommige plekken is de ijslaag zelfs bijna 5000 meter dik. Miljoenen jaren geleden was dit wel anders. De zuidpool lag toen dichter bij de evenaar. Door het warme klimaat leefden er zelfs dino’s! Welke dieren leefden er toen nog meer op de zuidpool?

Dino
Miljoenen jaren geleden leefden er dino's op de zuidpool
Thinkstock | Licentie: CC BY-NC-SA 4.0