Groei en leeftijd van Dinosauriërs

Sifra Bijl, 3 augustus 2017

Bij onze geboorte zijn we heel klein, maar daarna groeien we door te eten. Dat geldt voor mensen, maar ook voor dieren, zoals reptielen, vogels en natuurlijk dinosauriërs. Dinosauriërs begonnen ook klein toen ze net uit het ei kropen, maar konden in de loop van hun leven tot enorme beesten uitgroeien.

Onderdeel van:

Hoe groter, hoe ouder?

De bekende ‘langnek dinosauriërs’ (sauropoden) zijn waarschijnlijk de grootste landdieren die ooit geleefd hebben, ze werden wel 50 meter lang. Dat is langer dan drie grote bussen achter elkaar. Maar ook de vleeseters, zoals de Tyrannosaurus rex, werden zeer groot. Niet alle dinosauriërs werden heel groot, sommige bleven vrij klein zoals de mussaurus. Aan de grootte van een dier ziet men ongeveer hoe oud hij is: hoe groter, hoe ouder. Maar dan is de precieze leeftijd nog niet bekend natuurlijk. Je weet alleen dat de grotere ouder is dan de kleinere. Bij uitgestorven dieren is het nog een beetje moeilijker. Paleontologen hebben vaak alleen de botten van het dier om mee te werken en deze botten zijn vaak ontzettend zeldzaam.

Jaarringen in botten

Gelukkig is niet zo lang geleden ontdekt dat in de botten van sommige dieren, net als bij bomen, groeiringen zitten. Deze ringen blijken ook in gefossiliseerde botten soms nog terug te vinden. Men hoeft alleen een heel dun plakje van een lang bot te nemen en met een microscoop zijn de groeilijnen te tellen. Zo bepaalt men met redelijke zekerheid een minimum leeftijd, maar er zitten nog wat haken en ogen aan zo’n onderzoek. Dinosaurusbotten ondergaan een proces dat met een moeilijk woord ‘remodelleren’ heet. Hierbij groeit vanuit de binnenkant van het bot, de kern, nieuw bot richting de buitenkant. Het nieuw gevormde bot groeit over het oudere botmateriaal heen. Dit gebeurt zelfs vaker dan één keer. Hierdoor eet het nieuwe bot als het ware het oorspronkelijke bot op. Heel jammer, want met minder groeilijntjes is het lastiger om een leeftijd te bepalen.

Groeilijnen T. rex bot

De grote kop van Trix

Hoe oud is Trix geworden dan?

Van Trix, de T.rex van Naturalis, willen we natuurlijk ook graag weten hoe oud ze is geworden. Het eerste dat opviel bij de opgraving was hoe groot deze T. rex was. Hoe groter, hoe ouder, dus deze vrouwtjes T. rex was wellicht heel oud. Om erachter te komen hoe oud Trix precies was toen ze stierf, zijn er slijpplaatjes van een paar botten genomen. Helaas waren bij de meeste botten geen groeilijntjes te zien. Er was in de loop van Trix haar leven nieuw bot overheen gegroeid, soms wel helemaal tot aan het botoppervlak. Wat bleek: het nieuwe bot was niet één keer over het oude bot heen gegroeid, maar zelfs vier keer!

Om toch wat over haar leeftijd te zeggen werd Trix vergeleken met een andere T. rex. De grootste T.rex die ooit is gevonden. Wetenschappers hebben haar de naam Sue gegeven. Ze was bijna 13 meter lang. Aangezien Trix maar een heel klein beetje kleiner was dan Sue, moeten ze ongeveer even oud zijn geweest. Van Sue is bekend dat er nog heel veel groeilijntjes zichtbaar zijn en dat ze 28 jaar is geworden. Trix heeft duidelijk langer de tijd gehad om nieuw bot over de oude groeilijntjes heen te laten groeien. Ze is dus waarschijnlijk nog ouder geworden dan Sue!

Aanwijzingen over de leeftijd van Trix

Bij onze T.rex Trix zijn er alle aanwijzingen voor dat ze ontzettend oud moet zijn geweest voor haar soort.

Ze is ontzettend groot, bijna even groot als de grootste T.rex tot nu toe.
Bijna alle groeilijntjes zijn verdwenen, terwijl in andere Tyrannosaurussen op leeftijd er nog genoeg zichtbaar zijn
En er zijn vier perioden van nieuw bot geweest, die veel tijd in beslag hebben moeten nemen.

Men mag met zekerheid zeggen dat Trix één van de oudste T. rexen ooit gevonden is en misschien zelfs wel de oudste. Hoe oud ze precies is, blijft nog een mysterie , maar voor een T. rex is ze heel oud geworden. Maar goed, het is ook niet netjes om een oud vrouwtje te vragen naar haar leeftijd.

Men denkt dat ze misschien wel ouder dan 30 is geworden. Hoe oud wordt een T. rex, denk je?