Wanneer gaan bloemen bloeien?

Nieke Knoben, 28 december 2018

Na een koude donkere winter komt de natuur weer tot leven. Er groeien weer blaadjes aan de bomen, de vogels fluiten weer en het duidelijkste signaal voor de lente zijn natuurlijk de bloeiende bloemetjes. Hoe merken de planten wanneer het lente is en wanneer ze weer moeten bloeien? Waarom is dat dan niet bij alle bloemen hetzelfde?

Lengte van de dagen

Als de lente begint veranderen er twee belangrijke omstandigheden buiten. Ten eerste wordt het elke dag een beetje vroeger licht en gaat de zon later onder. De dagen worden dus steeds langer. Ten tweede wordt het steeds warmer. Dit is niet elk jaar op hetzelfde tijdstip. Soms is het in februari al een paar dagen lekker weer, maar andere jaren pas in april. Daarom bloeien niet alle planten elk jaar op dezelfde dag. Hoe merken ze dan wanneer ze open moeten gaan?

Waarnemen

Net als dieren en mensen hebben planten ook manieren om waar te nemen. Ze hebben niet dezelfde zintuigen als dieren, zoals ogen om te zien, of oren om te horen. Ze hebben wel zintuigen om te voelen. Zo hebben planten een soort thermometer om te voelen of het al warm genoeg is om te bloeien. Ook hebben planten een chemisch stofje dat licht en donker onderscheidt, net als dieren. Door de lengte van de nacht te meten en op te merken of die langer of korter is dan de vorige dag, weten ze welke tijd van het jaar het is en dus of het al tijd is om te groeien en bloeien. Daglengte is voor planten de belangrijkste factor. Dat komt omdat het betrouwbaar is en omdat het elke dag een klein beetje verandert. Het kan best één dag heel warm zijn in december, maar pas als de dagen lang genoeg zijn, gaan de bloemen echt bloeien.

Welke zintuigen zijn bij planten anders dan bij mensen?

Variatie in voorkeuren

Als al die planten dezelfde zintuigen hebben, waarom beginnen ze dan niet allemaal tegelijk te bloeien? Dat komt omdat elke plant weer net andere voorkeuren heeft en de zintuigen van elke plant anders afgesteld zijn. De krokussen en de sneeuwklokjes weten bij een veel lagere temperatuur en kortere dagen al dat het tijd is om te bloeien, terwijl andere planten pas bij langere dagen en hogere temperaturen in actie komen.

MichaelGaida, Pixabay | Licentie: CC0
Krokussen (Crocus) weten bij een lagere temperatuur en kortere dagen dat het tijd is om te bloeien.
Sneeuwklokjes (Galanthus) weten bij een lagere temperatuur en kortere dagen dat het tijd is om te bloeien.
MrGajowy3, Pixabay | Licentie: CC0

Namaak voorjaar

Ook in kassen gebruiken ze dit principe, daar maken ze de dagen langer door ‘s avonds licht aan te laten en hebben ze de verwarming lekker hoog staan. Op die manier houden de telers de planten eigenlijk voor de gek. De planten denken namelijk dat het de hele tijd lente en zomer is. Zo groeien de planten niet alleen sneller, de tuinder bepaalt zo ook wanneer de planten gaan bloeien. Dat is handig, want zo kunnen wij het hele jaar Nederlandse tomaten in de supermarkt kopen.

Test zelf het gevolg van temperatuur op bloemen. Haal een krokus of een tulp van de koude buitenlucht naar binnen. Wat zie je als de bloem een tijdje binnen staat? Hoe komt dat denk je? Wat zou er gebeuren als je de bloem in de koelkast zet? Probeer het eens!