Dieren in winterslaap

Morgan Hoftijzer, 10 december 2018

Beren, egels, vleermuizen en boskikkers doen het allemaal; de winterslaap. Wanneer het buiten steeds donkerder, grauwer en kouder wordt zoeken ze een beschutte plek om de winter door te komen.  

Onderdeel van:

De winter overleven

Winterslaap is een lange periode van diepe slaap tijdens de winter. In de winter is er vaak weinig tot geen voedsel te vinden, omdat het buiten koud en droog is. Deze diepe slaap zorgt ervoor dat dieren de winter overleven. Dieren die in Nederland in winterslaap gaan, zijn bijvoorbeeld egels en vleermuizen.

Ken jij, naast de winterslaap, andere manieren hoe dieren de winter overleven? Wat doet de zwaluw bijvoorbeeld?

Klaar voor de winter

In de herfst eten deze dieren -letterlijk- alsof hun leven ervan af hangt. Zo bouwen de dieren een goede vetlaag op. Tijdens de winterslaap halen ze energie uit dit vet, zodat ze voor langere tijd niet hoeven te eten.

Als het buiten koud wordt, zoeken de dieren een beschutte plek. Egels bouwen een nestje met bladeren en takjes. Vleermuizen zoeken een koele plek in bijvoorbeeld gebouwen of holten van dikke bomen. Hierna gaan de dieren in winterslaap. Ze bewegen zich nauwelijks om zoveel mogelijk energie te besparen.

Egel in winterslaap
lorenzo104, iStock, Getty Images | Licentie: RF Getty Images
Egeltje (Erinaceus europaeus) in winterslaap.
Het klokhuis - YouTube | Licentie: Alle rechten voorbehouden

Wat doet een egel in de winter?

Een groep vleermuizen in winterslaap
U.S. Fish and Wildlife Service - Northeast Region, Wikimedia Commons | Licentie: CC BY 2.0
Een groep vleermuizen (Corynorhinus townsendii virginianus) in winterslaap.

Energie besparen

Het lichaam doet er alles aan om energie te besparen. Zo daalt de lichaamstemperatuur en vertragen allerlei processen in het lichaam. Ook de ademhaling en hartslag gaan omlaag. Het lijkt daarom soms alsof de dieren dood zijn tijdens zo’n diepe slaap. Zeker omdat de lichamen vaak verstijfd en koud aanvoelen.

Wist je dat mensen die hamsters als huisdier hebben, vaak denken dat hun huisdier dood is, terwijl deze gewoon een winterslaap houdt. Als jij een hamster thuis hebt, let dan goed op!

Insecten in winterslaap

Het klinkt misschien gek, maar ook sommige insecten en spinnen gaan in een soort winterslaap. Peter van Helsdingen, onderzoeker van Naturalis, vertelt: “Veel spinnen en insecten overwinteren als ei. Maar er zijn ook soorten die overwinteren als volwassen dier. Hooiwagens en lieveheersbeestjes gaan in de winter in groepjes bij elkaar zitten. In die tijd vertragen de werking van hun lichaam en daalt hun lichaamstemperatuur. Zo overleven zij de winter.”

Lieveheersbeestjes in winterslaap
Lieveheersbeestjes (Coccinellidae) in winterslaap.
Peter Fleming, iStock, Getty Images | Licentie: RF Getty Images

Na de winter

Als de lente begint, worden de dieren weer wakker. De meeste dieren hebben veel lichaamsgewicht verloren tijdens hun winterslaap. Ze gaan snel op zoek naar voedsel om weer aan te sterken.

 

Ook interessant