Varven, een modderig stukje wetenschap

“Grappig dat je dat zegt. Modderig: ja. Leuk: ja! Sommige mensen dragen pakken tijdens hun werk, maar onze werkkleding is een oude broek.

Maar het is zo leuk, omdat je letterlijk het verleden omhoog haalt. We maken de lange plastic buizen met de modder erin (de boorkernen) open in het lab. Daar zie je dan iets dat niemand ooit eerder heeft gezien, omdat het al die tijd op de bodem van een meer lag. Het mooiste is wanneer er varven te zien zijn.”

“Je kunt echt jaar voor jaar terugkijken in het verleden. We beginnen bovenaan, in het laagje dat dit jaar is afgezet. Dan kun je terugtellen tot bijvoorbeeld je geboortejaar, om te zien wat er in dat jaar rond het meer is gebeurd. Of we gaan helemaal terug naar de ijstijd.

Wat we dan zien? Vulkaanuitbarstingen bijvoorbeeld! Toen de vulkaan Eyjafjallajökull in IJsland in 2010 uitbarstte, kwam er in veel meertjes wat as terecht. Die as vinden we nu terug als een dun zwart laagje in een varve uit 2010.

We zien ook welke planten er tijdens de ijstijd rond een meertje groeiden. De wind blaast stuifmeelkorrels van de oevers het meertje in.”

 

“Als het klimaat kouder is, is er in de lente ook meer smeltwater en komt er dus meer zand het meertje binnen. De varven zijn dan dikker. Koude perioden binnen een ijstijd heten stadialen. De warme perioden zijn de interstadialen. Het was in de ijstijd dus niet alleen maar ijskoud!”