Bloemen in alle vormen en maten

Tirza Allijn, 6 april 2020

De meeste bloemen bestaan uit dezelfde onderdelen. Stampers, meeldraden en mooi gekleurde bladeren. Ze hebben het allemaal. Toch zijn er planten die het anders doen. Sommige bloemen hebben alleen een stamper. Terwijl andere eigenlijk niet eens echte bloemen zijn. Heb je zelf wel eens zulke bloemen gezien?

Onderdeel van:

Schijnbloemen

Planten houden ook wel eens de schijn op. Zoals de kerstster, deze plant is met kerst overal te koop. Hij heeft grote, rode bloemen. Maar zijn dat wel echt de bloemen? Nee, de kerstster doet graag alsof, om insecten aan te trekken. De grote en rode bladeren zijn heel opvallend voor insecten, zij bestuiven de bloem. Deze rode bladeren zijn niet de kroonbladeren van de bloem. Het zijn gekleurde gewone bladeren die een schijnbloem vormen. De echte bloemen van de kerstster zijn klein. Ook voor insecten vallen ze niet op.

De schijnbloem van de kerstster, zie jij de echte bloempjes zitten?
nut-natti-iStock.jpg | Licentie: RF Getty Images
De schijnbloem van de kerstster, zie jij de echte bloempjes zitten?
Een aardbeienplant met een rijpe aardbei.
cjp-E+.jpg | Licentie: RF Getty Images
Een aardbeienplant met een rijpe aardbei.

Schijnvruchten

De aardbei speelt ook een beetje vals. De aardbei is geen echte vrucht, het is een schijnvrucht. Een echte vrucht ontstaat uit een zaadje in de stamper. Een schijnvrucht uit een ander deel van de bloem, zoals de kelkbladen of de bloembodem. De bloem van de aardbei heeft heel veel stampers. Na bevruchting van de stamper, zwelt de bloembodem op. Dit is het rode en sappige deel van de aardbei. De pitjes op de aardbei zijn de echte vruchtjes, voor elke stamper één. Nog een nepperd is de braam. Eén braam is eigenlijk allemaal piepkleine kersjes bij elkaar.

Wat is jouw lievelingsvrucht? Wat zie je als je deze van heel dichtbij bekijkt?

Complete bloemen

Een volledige bloem heeft een kelk, kroon, stampers en meeldraden. De kruipende boterbloem, de Noorse esdoorn en de lelie zijn volledige bloemen. Alle onderdelen zijn aanwezig. Kijk maar eens goed naar de foto van de lelies hiernaast. Benoem alle delen van de bloem. Het kan zijn dat je geen kelkbladeren herkent. De kelkbladeren zijn ook geel geworden, zodat de bloem nog beter insecten aantrekt.

De lelie heeft alle onderdelen van een bloem, kun jij ze benoemen?
KenWiedemann-E+ | Licentie: RF Getty Images
De lelie heeft alle onderdelen van een bloem, kun jij ze benoemen?
De mannelijke katjes van een wilg.
Nosyrevy-iStock | Licentie: RF Getty Images
De mannelijke katjes van een wilg.

Zachte katjes: zijn dit bloemen?

De bloemen van de wilg zijn juist leeg vergeleken met de daglelie. In elke bloem is er eigenlijk maar één onderdeel te vinden. De bloemen van de vrouwelijke boom hebben alleen een stamper, de mannelijke bloem heeft alleen meeldraden. Om de stamper of de meeldraden heen zit een klein bladschubje. Mooie gekleurde kelkbladeren of kroonbladeren ontbreken. Een wilgenbloemetje is nooit alleen, ze zitten met velen bij elkaar. Dit noemen we een katje.

Waarom zou een mannelijke wilgenboom heel graag in de buurt willen staan van een vrouwelijke wilgenboom?

De grootste valsspeler van allemaal

De zonnebloem zal wel een echte bloem zijn, toch? Nee, ook dit is bedrog! Een zonnebloem bestaat uit heel veel kleine bloempjes. Deze zitten dicht bij elkaar op een soort schaal. Deze schaal heet een bloemhoofd. Alleen de buitenste rand van bloemen heeft grote, gele kroonbladeren. Als je de zonnebloempitten telt, dan weet je precies hoeveel bloemen er waren.

Zonnebloemen draaien met de zon mee, daarom staan ze allemaal dezelfde kant op.
Zonnebloemen draaien met de zon mee, daarom staan ze allemaal dezelfde kant op.
ljubaphoto-iStock | Licentie: RF Getty Images
Marco Roos onderzoekt een bloem van dichtbij.
Petra Sonius | Licentie: CC BY-NC-ND 4.0
Marco Roos onderzoekt een bloem van dichtbij.

Bloemen van dichtbij

Elke plantenonderzoeker heeft een klein vergrootglas op zak. Hiermee zijn de kleinste onderdelen zichtbaar. Pak zelf een vergrootglas en ga eens naar buiten. Het eerste dat opvalt aan een bloem zijn de kleurige kroonbladeren. Als deze er niet zijn, zoals bij de wilg, dan komt het vergrootglas goed van pas. Hiermee zijn de stamper en meeldraden zichtbaar.

Noem zoveel mogelijk ‘vreemde’ bloemen op.