Tim Rietbergen

vleermuisonderzoeker
Lotte Vonk, 19 november 2021

Tim Rietbergen is de vleermuizenkenner van Naturalis. Vleermuizen zijn de enige vliegende zoogdieren en er vliegen wel 1415 verschillende soorten rond op aarde. Waar zijn de eerste vleermuizen ontstaan? En hoe lang bestaan ze al? Op die vragen zijn nog geen antwoorden gevonden. Tim wil graag weten hoe lang vleermuizen al bestaan en hoopt ooit de voorouder van de vleermuis te ontdekken. 

Waar doe je onderzoek naar?

 “Ik bestudeer de oudste fossielen van vleermuizen. Deze fossielen zijn soms wel 50 miljoen jaar oud. Om ze te begrijpen doe ik ook onderzoek naar vleermuizen die nu rondvliegen. Die vleermuizen vang ik zelf. Dat doe ik niet alleen in Nederland, maar ook op expeditie in tropische landen, zoals Borneo en Belize.”

Naturalis I Tim Rietbergen | Licentie: CC BY-NC-ND 4.0
Tim op expeditie in Belize met een Artibeus jamaicensis. Tim draagt dikke handschoenen, omdat deze vleermuis sterke kaken heeft, waarmee hij harde vruchten opent.
Naturalis I Tim Rietbergen | Licentie: CC BY-NC-ND 4.0
De vleermuis Uroderma bilobatum, ook gevangen in Belize.

Waarom onderzoek je fossiele vleermuizen?

“Op dit moment zijn er maar vijf mensen op de wereld die onderzoek doen naar fossiele vleermuizen, terwijl er nog veel te ontdekken valt. We weten niet waar ze zijn ontstaan en wie de voorouder is. Dat vind ik super interessant en wil ik heel graag te weten komen. Ik hoop met mijn onderzoek de voorouder van de vleermuis te ontdekken.”

Hoe voer je je onderzoek uit?

“Ik kijk naar het skelet van een vleermuis van 50 miljoen jaar geleden. Van dit skelet ga ik elk botje beschrijven. Per vleermuis ben ik 699 verschillende kenmerken aan het beschrijven. Kun je je voorstellen hoe lang zoiets duurt? Op één tand kan ik wel 25 kenmerken vinden; ik let op elk richeltje, putje, gaatje en knobbeltje. Nadat ik deze informatie heb verzameld vergelijk ik de fossiele vleermuizen met de vleermuizen van nu, want ik wil weten hoe ze van elkaar verschillen.”

Naturalis I Tim Rietbergen | Licentie: CC BY-NC-ND 4.0
Een zeldzaam fossiel van een vleermuis uit Noord-Amerika.

Welke delen van de bovenstaande fossiele vleermuis zijn bewaard gebleven?

Op welke ontdekking ben je trots?

“Ik heb een nieuwe vleermuissoort ontdekt. Vanwege de ouderdom van de aardlaag waarin dit fossiel zich bevond, weet ik dat dit de oudste vleermuis ooit gevonden is.”

Hoe kwam je erbij om dit werk te gaan doen?

“Toen ik acht jaar was, vond ik op een schelpenpad achter mijn huis fossiele haaientanden. Ik wilde gelijk weten van welke haai ze waren en waar de haai had geleefd. Sindsdien ging ik tijdens elke vakantie met mijn ouders kijken of er ergens een steengroeve in de buurt was. Daar ging ik dan naartoe met mijn hamertje en beiteltje om fossielen te zoeken. Die interesse heb ik nog steeds, alleen zoek ik nu geen fossielen meer, maar bestudeer ik ze.”

Heb jij wel eens een fossiel gevonden?