stellalevi, iStock, Getty Images | Licentie: RF Getty Images
Van het uitsterven gered
Ooit liepen er miljoenen bizons over de Amerikaanse vlakten. Rond 1900 waren er nog maar ongeveer duizend Amerikaanse bizons over. Wisenten, Europese bizons, stierven rond 1930 zelfs helemaal uit in het wild. Wel leefden er nog zo’n vijftig wisenten in gevangenschap, in dierentuinen bijvoorbeeld. Alle nu nog levende wisenten stammen af van twaalf van deze dieren, vier mannetjes en acht vrouwtjes. Nu leven er weer zo’n 7000 wisenten op aarde, waarvan meer dan de helft in natuurgebieden. Deze dieren zijn dus eigenlijk allemaal familie van elkaar. Dat klinkt gezellig, maar heeft het ook nadelen?
Links een Amerikaanse bizon, rechts een wisent. Wisenten worden ook wel Europese bizons genoemd.
Links: katsrcool, Wikimedia Commons. CC BY 2.0 Rechts: Talks Presenters 09, Wikimedia Commons. CC BY SA 3.0
Inteelt
Als familieleden samen jongen krijgen, heet dit inteelt. Inteelt kan voor problemen zorgen. Het DNA van dieren (en mensen) die familie van elkaar zijn, lijkt meer op elkaar dan het DNA van dieren die geen familie zijn. Daarom lijk jij ook meer op je broertje of zusje dan op je buurjongen of buurmeisje. Een wisentkalf krijgt (net als bij mensen het geval is) de helft van het DNA van de moeder en de andere helft van de vader. Als de moeder en de vader familie van elkaar zijn, dan bestaat de kans dat ze dezelfde fouten in het DNA hebben. Hierdoor is de kans dat het wisentkalf ziek wordt groter.
Weinig verschillen
Omdat alle wisenten die nu leven van twaalf dieren afstammen, lijkt het DNA van de wisenten best veel op elkaar. Dit kan ervoor zorgen dat wisenten niet goed om kunnen gaan met veranderingen in de omgeving. Stel bijvoorbeeld dat er een besmettelijke ziekte uitbreekt. In een groep met dieren die veel van elkaar verschillen, is de kans groot dat er in ieder geval een paar dieren zijn die niet ziek worden. Ze zijn immuun voor het virus of de bacterie. Dankzij deze immune dieren sterft de groep niet uit. In een groep met dieren die veel op elkaar lijken, bestaat de kans dat alle dieren ziek worden en overlijden.
Er zijn nu weer meer dan 100.000 noordelijke zeeolifanten, maar door bejaging waren er ooit nog maar tien tot dertig over.
Mike Baird, Flickr | Licentie: CC BY 2.0
Maatregelen
Bizons in Amerika en Europa worden nu beter beschermd. Amerikaanse bizons zwerven nu weer in iets grotere aantallen over de Amerikaanse vlakten. Ook wisenten leven in steeds meer natuurgebieden in Europa. De beheerders van deze natuurgebieden wisselen regelmatig wisenten met elkaar uit. De dieren uit andere gebieden zorgen voor minder inteelt en voor vers DNA. Zo proberen de beheerders ervoor te zorgen dat de dieren gezond blijven en ziekten en veranderingen kunnen overleven.
Ook in Nederland kom je op verschillende plekken uitgezette wisenten tegen. De dieren op deze foto leven in natuurpark Maashorst.
itsajoop, iStock, Getty Images | Licentie: RF Getty Images
