Nicole de Voogd

sponzenprofessor
Niels Waarlo, 14 januari 2019

Nicole de Voogd is de sponzenkenner van Naturalis. Sponzen zijn zeedieren die leven op de zeebodem. Ze hebben wat weg van planten omdat ze niet bewegen. Bewegen hoeft ook niet, want ze filteren zeewater om er voedsel uit te halen. Zo maken ze gelijk het water schoon en zijn daarom heel belangrijk, bijvoorbeeld op koraalriffen. Wat voert Nicole uit met die dieren en waarom?

Naturalis Biodiversity Center

Hoe belandde Nicole de Voogd in de wetenschap?

(c) Naturalis I Door: Nicole de Voogd I Licentie: CC BY-NC-SA-4.0
Nicole de Voogd onderzoekt sponzen op de zeebodem

Waar doe je onderzoek naar?

“Ik werk aan tropische koraalriffen, vooral aan sponzen. Ik beschrijf nieuwe soorten sponzen, maar wil ook graag weten wat die soorten doen in het koraalrif. Helpen ze bijvoorbeeld om het rif schoon te houden? Ook de verspreiding van verschillende soorten sponzen onderzoek ik. Waarom vind je soorten op de ene plek wel en op de andere niet? Alles wat met sponzen te maken heeft vind ik leuk.”

Hoe voer je je onderzoek uit?

“We hebben bij Naturalis een prachtige collectie met wel 30.000 sponzen! Zelf heb ik ook veel sponzen verzameld. Dat doe ik vooral in Indonesië. Soms snorkel ik, maar vaak zitten de sponzen te diep en dan duik ik. Tijdens het duiken neem ik spullen mee, zoals een fototoestel. Sommige onderzoekers nemen zelfs waterdichte iPads mee. Meestal ga ik twee tot vier weken met een groep weg en dan kunnen we jarenlang onderzoek doen aan wat we verzamelen. Dat veldwerk op al die mooie plekken maakt het erg leuk. Soms vragen mensen mij als ik terugkom weleens: heb je nieuwe soorten ontdekt? Maar het duurt soms wel vijf jaar om daar achter te komen! Sponzen kun je alleen herkennen als je stukjes van hun skelet onder de microscoop bekijkt. Dat gebeurt hier, in Naturalis. Daarnaast doen mijn studenten DNA-onderzoek in het laboratorium. Ook doen we in Taiwan experimenten in een aquarium om te testen wat bacteriën in sponzen doen.”

Petra Sonius | Licentie: CC BY-NC-SA 4.0
Nicole de Voogd
Naturalis - Esther van der Ent | Licentie: CC BY-NC-SA 4.0
Nicole op expeditie in Martinique

Waarom wil je graag onderzoek doen?

“Tijdens onderzoek duiken altijd nieuwe vragen op. Dat werkt motiverend. Als je alles zou begrijpen wordt het saai: ik leer elke dag nog. Verder zag ik als kind nog allerlei vissen en haaien, maar die verdwijnen allemaal. Daarom is het onderzoek naar koraalriffen belangrijker geworden. Alles wat leeft op een koraalrif, heeft nut voor dat rif. De sponzen daar lijken misschien niet zo interessant, maar ze filteren het zeewater. Daar wil ik voor staan, mensen moeten weten hoe belangrijk dat is. Als ik les geef en iemand zegt ‘ik vind sponzen leuk’, denk ik: ‘yes!’”

Wat hoop je de komende tijd te ontdekken?

“Het is het leukst als je iets ontdekt dat je van tevoren niet had bedacht. Maar de komende tijd ga ik onderzoek doen naar sponzen in een veranderend klimaat. Wat gebeurt er met riffen in de komende jaren en kunnen sponzen helpen om de riffen schoner te maken? We weten nog veel te weinig van ze, niet eens hoe oud ze worden. Ik wil de komende vijf jaar sponzen op de kaart zetten en zorgen dat er meer onderzoek naar ze wordt gedaan.”

(c) Naturalis I Door: Nicole de Voogd | Licentie: CC BY-NC-SA 4.0
Nicole de Voogd in de ribboot bij Martinique

Heb je een badspons in huis? Vind je dat deze op een levende spons lijkt?