Lange, buisvormige botten

Matthijs Graner, 28 januari 2021

Op deze pagina kun je jouw gevonden bot determineren (op naam brengen). Is jouw vondst niet langwerpig en buisvormig? Klik dan hier voor het volledige overzicht van botgroepen.

Er zijn verschillende typen lange, buisvormige botten te onderscheiden. Kijk goed naar de vorm van de gewrichten (uiteinden) van het bot, en maak een keuze uit de zeven opties hieronder. Welk bot heb je gevonden?

Lange, buisvormige botten in het skelet van een rund.
Bas Blankevoort I Naturalis | Licentie: CC BY-NC-ND 4.0

Opperarmbeen en dijbeen

Beide botten hebben aan het bovenste uiteinde een grote, gladde gewrichtsknobbel. Het scharniergewricht aan de onderkant heeft een gewelfde vorm (golvende lijn). De buis is niet helemaal recht, maar heeft een lichte S-kromming.

Denk je een opperarmbeen of dijbeen te hebben gevonden? Klik hier om te onderzoeken van welk dier het is.

Bas Blankevoort I Naturalis | Licentie: CC BY-NC-ND 4.0
Kogel en scharnier van opperarmbeen en dijbeen van een rund.
Bas Blankevoort I Naturalis | Licentie: CC BY-NC-ND 4.0
Spaakbeen van een rund.

Spaakbeen

De buis is meestal in de lengte afgeplat. Het gewricht aan de bovenkant bestaat uit holle vlakken. Het gewricht aan de onderkant is bol en heeft soms scherpe richels. 

Denk je een spaakbeen te hebben gevonden? Klik hier om te onderzoeken van welk dier het is.

Ellepijp

De ellepijp is gekromd en heeft aan de bovenkant een groot uitsteeksel met een kom erin. Het gewricht van het opperarmbeen valt in deze kom.

Denk je een ellepijp te hebben gevonden? Klik hier om te onderzoeken van welk dier het is.

Bas Blankevoort I Naturalis | Licentie: CC BY-NC-ND 4.0
Ellepijp van een rund.
Bas Blankevoort I Naturalis | Licentie: CC BY-NC-ND 4.0
Het scheenbeen heeft aan de bovenkant een driehoekige vorm.

Scheenbeen

Het bovengewricht heeft een driehoekige vorm. De buis is licht gebogen. Het ondergewricht bestaat uit twee holle gleuven die evenwijdig aan elkaar lopen. 

Denk je een scheenbeen te hebben gevonden? Klik hier om te onderzoeken van welk dier het is.

Kuitbeen

Het kuitbeen is een lang dun bot, dat bij sommige dieren in zijn geheel ontbreekt. Naar de uiteindes toe loopt het bot breder uit.

Denk je een kuitbeen te hebben gevonden? Klik hier om te onderzoeken van welk dier het is.

Let op: runderen hebben geen kuitbeen. Het kuitbeen in de tekening is van een varken.

Bas Blankevoort I Naturalis | Licentie: CC BY-NC-ND 4.0
Het kuitbeen is lang en smal.
Bas Blankevoort I Naturalis | Licentie: CC BY-NC-ND 4.0
Het middenhandsbeen heeft aan de bovenzijde een plat en halvemaanvormig gewrichtsvlak en aan de onderzijde een scharniergewricht.

Middenhandsbeen

Het bot heeft aan de bovenkant een plat gewrichtsvlak en aan de onderkant een bol scharniergewricht met een scherpe richel.

De buis is recht. Dit bot lijkt veel op een middenvoetsbeen, maar is korter en dikker. Ook is het te onderscheiden door de halvemaanvorm van het bovenste gewrichtsvlak. Het gewrichtsvlak van een middenvoetsbeen heeft een meer ronde vorm. 

Denk je een middenhandsbeen te hebben gevonden? Klik hier om te onderzoeken van welk dier het is.

Middenvoetsbeen

Het bot heeft aan de bovenkant een plat gewrichtsvlak en aan de onderkant een bol scharniergewricht met een scherpe richel.

De buis is recht. Dit bot lijkt veel op een middenhandsbeen, maar is langer en slanker. Ook is het te onderscheiden door de bijna ronde vorm van het bovenste gewrichtsvlak. Het gewrichtsvlak van een middenhandsbeen heeft meer de vorm van een halve maan.

Denk je een middenvoetsbeen te hebben gevonden? Klik hier om te onderzoeken van welk dier het is.

Bas Blankevoort I Naturalis | Licentie: CC BY-NC-ND 4.0
Middenvoetsbeen met bovenaanzicht gewrichtsvlak.

Bij botten van jonge dieren ontbreken soms de gewrichten. Die waren dan nog niet vastgegroeid. Zulke botten zijn moeilijk te benoemen. Probeer in dat geval goed de vorm van de buis te onderzoeken, zo kun je misschien alsnog het bottype bepalen.