Berengoed!

Manon Laterveer-de Beer, 10 december 2018

Onder beren vind je de grootste roofdieren die op het land voorkomen, maar ook ongevaarlijke planteneters. Er zitten soorten tussen die van alle zoogdieren de meest noordelijke plekken op aarde bewonen. Maar er zijn ook beren die van warmte houden. In totaal zijn er acht verschillende berensoorten. Ontdek hier hoe iedere beer uniek is. 

Onderdeel van:

Meest bekend

Misschien is de reuzenpanda wel de meest bekende beer. De zwart-witte goedzak doet weinig anders dan de hele dag op bamboe kauwen. Dat mag misschien zo zijn, maar weet je wat de reuzenpanda allemaal in huis heeft om op zo’n menu te overleven? Met zijn zesde ‘vinger’ grijpt hij bamboescheuten stevig vast. Zijn extra large hoofd biedt ruimte aan sterke kauwspieren, want bamboe is taaie kost. Bovendien heeft de reuzenpanda een slokdarm met stevige binnenbekleding, gewapend tegen de scherpe kantjes van bamboebladeren. 

Een reuzenpanda die bamboe eet.
Pixabay | Licentie: CC0
Een reuzenpanda die bamboe eet.

Hoe zie je aan een beer wat hij eet en hoe hij leeft?

IJsberen hebben behaarde voeten
Alan D Wilson - Wikimedia Commons | Licentie: CC BY-SA 3.0
IJsberen hebben behaarde voeten

Flinke jongens

Nog zo’n bekende beer is de Noord-Amerikaanse grizzly. De grizzly en ook de Kodiakbeer uit Alaska worden ‘bruine beren’ genoemd. De grizzly is een flinke jongen. Mannetjes worden ruim 2 meter lang en 400 kilo zwaar. Het dier ziet er gevaarlijk uit, maar behalve kleine prooien, vis en aas leeft de grizzly ook van bessen, plantenwortels en scheuten. Het is een alleseter, of omnivoor. Een beer met vergelijkbare maat als de grizzly, is de ijsbeer. Dit indrukwekkende dier leeft vooral van vlees, maar in de zomer eet hij ook bessen. Bij gaten in het ijs van het Noordpoolgebied, ligt de ijsbeer op de loer. Een zeehond of zeeleeuw die daar adem komt halen, moet dat vaak met de dood bekopen. De ijsbeer is uitstekend aangepast aan het overleven in de kou. Onder zijn dikke vacht zit een zwarte huid verstopt. Het zwart helpt om de warmte van zonneschijn op te nemen. Zijn winterjas en onderhuidse vetlaag houden het dier lekker warm. Als enige beer heeft de ijsbeer behaarde voetzolen. Je zult hem dus niet zien uitglijden op het ijs.

Platvoeten

Aan de voetafdruk van een beer zie je dat hij net zo loopt als mensen: met zijn hielen plat op de grond. Hij heeft dus eigenlijk een soort platvoeten. Dat is anders dan bijvoorbeeld bij wolven, die met opgetilde hielen op hun tenen lopen. Zijn klauwen kan de beer niet intrekken. Bij de Maleise beer zijn ze extra gekromd voor het openbreken van bijennesten. Deze beer staat bekend om zijn voorliefde voor honing (zou Winnie de Pooh een Maleise beer zijn?). En het is de kleinste berensoort die bestaat.

Achterpoot afdruk van een Grizzly beer.
Wikimedia Commons - Craig Morgan friend | Licentie: CC BY-SA 3.0
Achterpoot afdruk van een Grizzly beer.
De Maleise beer is een goede klimmer.
anusia2006-iStock-GettyImages | Licentie: RF Getty Images
De Maleise beer is een goede klimmer.

Bomenklimmers

Behalve de Maleise beer kraakt ook de lippenbeer de nesten van insecten met zijn klauwen. Met dichtgeknepen neusgaten steekt hij zijn smalle snuit naar binnen. Zo komen er geen kriebelbeestjes in zijn luchtwegen. Vervolgens steekt de lippenbeer zijn flexibele lippen uit (aha, vandaar zijn naam) en slobbert hij zijn kostje op. Bij gebrek aan snijtanden in de bovenkaak, heeft de lippenbeer een handige gleuf waardoor de insecten naar binnen glippen. Zowel de Maleise beer als lippenbeer zijn bomenklimmers. Ook de Zuid-Amerikaanse brilbeer doet daaraan mee. Deze beer maakt zelfs boomnesten om in te slapen.

De lippenbeer
De lippenbeer
Joyston Judah - Pexels | Licentie: CC0

En de rest...

Even zien hoor: de reuzenpanda, bruine beer, ijsbeer, Maleise beer, lippenbeer en brilbeer. Hebben we alle beren nu gehad? Bijna, alleen de Amerikaanse zwarte beer en de Aziatische zwarte beer ontbreken. Zoals de meeste beren houden deze soorten een winterrust. Uh, winterrust … geen winterslaap? Nee, want in tegenstelling tot bijvoorbeeld vleermuizen - die echt in winterslaap gaan - verlagen beren hun hartslag, ademhaling en bloeddruk niet. Daarom heet het winterrust. Voordat de winter invalt leggen beren door veel te eten vetreserves in hun lijf aan. Daarmee overleven ze een tijd van kou en voedselschaarste. Ze trekken zich terug in holen en doen rustig aan. Breekt de lente aan, dan komen ze tevoorschijn en gaan bedrijvig verder met hun berenleven.

Jonge brilberen klimmen in de boom
John van der Dol - www.sandwichbirdtours.co.uk | Licentie: Alle rechten voorbehouden
Jonge brilberen klimmen in de boom

Wat vind jij de bijzonderste beer? Waarom?

‘K zag acht beren …

Even alle beren voor je op een rij:

 

Amerikaanse zwarte beer

Wetenschappelijke naam: Ursus americanus

Verspreiding: Noord-Amerika, Mexico

Lengte: 1,5 - 1,8 meter

 

Aziatische zwarte beer

Wetenschappelijke naam: Ursus thibetanus

Verspreiding: Himalaya, Zuidoost-Azië, inclusief Japan

Lengte: 1,3 - 1,9 meter

 

IJsbeer

Wetenschappelijke naam: Ursus maritimus

Verspreiding: Arctisch gebied

Lengte: 2,2 - 2,5 meter

 

Bruine beer (inclusief grizzly en Kodiakbeer)

Wetenschappelijke naam: Ursus arctos

Verspreiding: Europa, Azië, noordwesten van Noord-Amerika

Lengte: 1,2 - 2,1 meter

 

Reuzenpanda

Wetenschappelijke naam: Ailuropoda melanoleuca

Verspreiding: Centraal-China

Lengte: 1,8 meter

 

Maleise beer 

Wetenschappelijke naam: Helarctos malayanus

Verspreiding: Zuidoost-Azië

Lengte: 1 - 1,2 meter

 

Lippenbeer

Wetenschappelijke naam: Melursus ursinus

Verspreiding: India, Sri Lanka

Lengte: 1,5 meter

 

Brilbeer

Wetenschappelijke naam: Tremarctos ornatus

Verspreiding: Zuid-Amerika

Lengte: 1,2 - 1,8 meter

 

 

Berensoorten op een rijtje
Pixabay CC0; Flickr Art CC BY-2.0; Flickrfavorites CC BY-2.0; Yathin S Krishnappa Wikimedia CCBYSA3.0; Flickr Cliff CC BY-2.0; iStock-GettyImagesPlus - Wrangel – RF; Joyston Judah Pexels; E+ RF GettyImages Andyd | Licentie: RF Getty Images
Berensoorten op een rijtje

Ook interessant