Onzichtbaar in het water

Schitterend zilver

In de open oceaan komt het gevaar van alle kanten. Bovendien zijn er nergens verstopplekken: overal is water! Hoe zorgen dieren in de oceaan ervoor dat roofdieren ze niet opmerken? 

Zeedieren vallen minder op wanneer ze helemaal opgaan in hun omgeving, net zoals dieren met een schutkleur dat op het land doen. Maar opgaan in een oceaan is moeilijk. Een oceaan ziet er steeds anders uit. Het water golft, zonnestralen vallen binnen en weerkaatsen alle kanten op, wolken schuiven voor de zon en blokkeren het licht. Hoe gaan dieren op in zo’n omgeving?

De oplossing: een spiegelpak! Veel vissen die in het open water leven, zoals haringen en makrelen, hebben een zilverkleurige huid. Deze huid weerkaatst de omgeving. Zo gaan de vissen op in hun waterige, spiegelende leefgebied en zijn ze minder goed zichtbaar voor roofdieren. Of juist voor prooidieren natuurlijk. Ook roofvissen als barracuda’s en tonijnen zijn zilverkleurig.

Een doorkijklichaam

Sommige zeedieren hebben weer een andere oplossing: ze zijn doorzichtig! Doorzichtige dieren komen op het land amper voor. In het zeewater zijn er echter genoeg transparante dieren te vinden: kwallen, garnaaltjes, inktvissen en jonge vissen bijvoorbeeld.

Doorzichtige dieren hebben een voordeel ten opzichte van zilverkleurige dieren. Roofdieren kijken er van alle kanten dwars doorheen. Zilverkleurige dieren vallen vanaf de onderkant wel op: ze houden de zonnestralen van boven tegen. Een roofvis die onderlangs zwemt, ziet daardoor een donkere, visvormige vlek boven zich.

Een beetje bijschijnen

Dat het zonlicht van boven komt, is sowieso een uitdaging voor dieren in de zee. Dichtbij het wateroppervlak is de zee licht. Dieper in het water wordt de zee steeds donkerder. Het is voor zeedieren daarom handig om een donkere bovenkant te hebben. Zo vallen ze van bovenaf gezien niet zo op tegen de donkere diepte van de zee. Van onderaf gezien is de achtergrond waarin zeedieren zwemmen juist licht. Vandaar dat het voor waterdieren handig is om een lichtgekleurde buik te hebben.  

Doordat ze het zonlicht blokkeren, vallen zelfs zeedieren met een lichte buik van onderaf gezien nog best wel op. Daarom verlichten sommige zeedieren hun onderkant wanneer ze merken dat er licht van boven komt. Bepaalde inktvissen blinken hier in uit. Ze hebben speciale lichtgevende organen op hun onderkant: photophoren. 

Ondanks het gebrek aan verstopplekken, zijn er dus toch wel wat manieren om als zeedier een zo onopvallend mogelijk leventje te leiden!